ორსულობის პერიოდში სწორ კვებას უდიდესი მნიშვნელობა აქვს როგორც ბავშვის, ასევე დედის ჯანმრთელობისათვის.

ყველა კალორია ერთნაირად სასარგებლო არაა. მაგალითად, კარტოფილის ჩიპსების 100 კალორია და ე. წ. ,,მუნდირში“ შემწვარი კარტოფილის 100 კალორია ერთმანეთისაგან განსხვავდება.

ამიტომ კალორიების დათვლისას პროდუქტები შეარჩიეთ მათი ხარისხის მიხედვით: თქვენი პატარა გაცილებით მეტ სარგებლობას მიიღებს 2 000 სასარგებლო კალორიით, ვიდრე 4 000 უსარგებლო კალორიით; სწორედ ესაა ორსულობის დროს სწორი კვების მთავარი განმსაზღვრელი ფაქტორი.

გახსოვდეთ, როცა შიმშილობთ, ამ დროს შიმშილობს თქვენი პატარაც. არავითარ შემთხვევაში არ უნდა დაუშვათ ასეთი რამ ორსულობის პერიოდში. ბავშვისთვის აუცილებელია რეგულარული კვება.

ასევე არ შეიძლება ორსულობისას მარხვის დაცვა, ეს ზრდის ნაადრევი მშობიარობის რისკს. თუკი გულძმარვა და ნაწლავების შებერილობა მადას გიკარგავთ, საკვები მიიღეთ მცირე ულუფებით და უფრო ხშირად.

კვებაზე თქვენი ყოველდღიური მოთხოვნილება დაიკმაყოფილეთ რაციონალურად და აუცილებელი კალორიების ფარგლებში. მაგალითად, 300 მგ კალციუმის მისაღებად, უმჯობესია მიიღოთ 1 ჭიქა უცხიმო რძე (90 კალორია), ვიდრე ნაყინი (450 კალორია);

ვინაიდან 1 გრ ცხიმი მეტ კალორიას შეიცავს, ვიდრე ნახშირწყლები ან ცილები; ეცადეთ მიიღოთ ნაკლებცხიმიანი ხორცი და რძის პროდუქტები, ასევე ნაცვლად შემწვარისა მიიღეთ აერღუმელში მომზადებული კერძები, თხლად კარაქწასმული ბუტერბროდი.

ზოგიერთი ქალი იმის შიშით, რომ წონაში არ მოიმატოს, საერთოდ აღარ ღებულობს ნახშირწყლებს. ეს სრულიად არასწორია!

​არარაფინირებული და რთული ნახშირწყლები (დაუმუშავებელი ხორბლისგან მომზადებული პური, ყავისფერი ბრინჯი, ბოსტნეული, ,,მუნდირში“ მოხარშული კარტოფილი და რა თქმა უნდა ახალი ხილი) შეიცავენ B ჯგუფის ვიტამინებს, მინერალურ ნივთიერებებს, ცილებსა და უჯრედისს, რომლებიც აუცილებელი და სასარგებლოა როგორც თქვენთვის, ასევე თქვენი პატარასათვის.

რაც შეეხება შაქარს, ეცადეთ ორსულობის დროს მინიმუმამდე შეამციროთ მისი მიღება. და ბოლოს, გახსოვდეთ, ყველაფერი, რაც თქვენთვის და თქვენი პატარასათვისაა საჭირო, უნდა მიიღოთ მხოლოდ სასარგებლო პროდუქტებით.

ორსულთა საკმაო ნაწილს აწუხებს კითხვა, ხომ არ აჯობებს, რომ ვიმშობიარო საკეისრო კვეთის ოპერაციის გამოყენებით? შეიძლება თუ არა გავიკეთო საკეისრო კვეთა?

რა პოზიცია უკავია მეანს, როცა საუბარია ფიზიოლოგიურ მშობიარობაზე ან საკეისრო კვეთაზე? ლიკა ლუაშვილი ერთმნიშვნელოვნად უპირატესობას ფიზიოლოგიური (ბუნებრივი) გზით მშობიარობას ანიჭებს. მაგრამ, გარკვეულ შემთხვევებში საკეისრო კვეთის წარმოება აუცილებელიც ხდება.

საკეისრო კვეთის ოპერაცია ტარდება მაშინ, როცა პაციენტსა და ექიმს მიაჩნიათ, რომ საკეისრო კვეთის შემთხვევაში მოსალოდნელია დედისა და ნაყოფის გამოსავლები გაუმჯობესება საშოსმხრივ მშობიარობასთან (ფიზიოლოგიური მშობიარობა) შედარებით.

საკეისრო კვეთის ჩვენებებს შეადგენს:

1. პარტოგრამით დადასტურებული მშობიარობის პროგრესის შეფერხება:

• სამშობიარო მოქმედების სისუსტე,
• კლინიკურად ვიწრო მენჯი.

2. ნაყოფის არაკეთილსაიმედო მდგომარეობა

3. ნაყოფის არასწორი მდებარეობა და წინმდებარე ნაწილის არასწორი ჩადგმა:

• ნაყოფის მენჯით წინმდებარეობა, როდესაც ნაყოფის წონა < 2500 - 3600 >გრ ,
• ნაყოფის ჯდომით წინმდებარეობა, როდესაც ნაყოფის წონა არის <2500- 3600> გრ და თავის

გაშლითი მდგომარეობა დადასტურებულია ექოსკოპიურად,

• ტერფით ან მუხლით წინმდებარეობა,
• ნაყოფის გარდიგარდმო მდებარეობა.

4. პათოლოგიური პლაცენტაცია:

• პლაცენტის წინმდებარეობა (მე-3 ან მე-4 ხარისხი),
• პლაცენტის მიხორცება

5. დედის ინფექცია (პირველადი გენიტალური ჰერპესი, აივ ინფექცია):

• მწვავე გენიტალური ჰერპესი (HSV) ორსულობის მესამე ტრიმესტრში, რომლის პირველი

ეპიზოდი გამოვლინდა მშობიარობის დროს ან მოსალოდნელ მშობიარობის ვადამდე 6
კვირის მანძილზე;

• აივ ინფექცია:
• თუ ორსული ქალი არ იტარდებდა ანტირეტროვირუსულ მკურნალობას ან

ვირუსული დატვირთვა შეადგენს ≥ 400 ასლ/მლ;

• კოინფექცია C ჰეპატიტითა და აივ-ით, ვინაიდან გეგმიური სკ-ის დროს მცირდება C

ჰეპატიტისა და აივ-ის დედიდან ბავშვზე გადაცემის რისკი.

6. მრავალნაყოფიანი ორსულობა:

• როცა არ აღინიშნება პირველი ნაყოფის თავით წინმდებარეობა,
• მონოქორიონული მონოამნიონური ტყუპი ფეტო-ფეტალური ტრანსფუზიის სინდრომის

არსებობისას;

7. ჭიპლარის წინმდებარეობა ან მარყუჟის გამოვარდნა;

8. სამშობიარო გზების მექანიკური დაბრკოლება:

• საშვილოსნოს დიდი ზომის მიომა,
• დიდი ზომის წვეტიანი კონდილომა,
• მენჯის მოტეხილობა ცდომით,
• ნაყოფის ანომალია, როგორიცაა, მწვავე ჰიდროცეფალია;

9. დიდი ზომის ნაყოფი (ნაყოფის სავარაუდო წონა ≥ 4 500გრ);

10. ნორმალურად მიმაგრებული პლაცენტის ნაადრევი აცლა, როცა დედისა და ნაყოფის
მდგომარეობის გამო მშობიარობის ბუნებრივი გზით დამთავრება შეუძლებელია;

11. არასრულფასოვანი საშვილოსნოს კედელი, რომელიც გამოწვეულია:

• მიომექტომიის დროს საშვილოსნოს კედლის დაზიანებით,
• საშვილოსნოს პერფორაციით,
• საშვილოსნოს პლასტიკური ოპერაციით,
• ექტოპიური ორსულობის დროს საშვილოსნოს კუთხის ამოკვეთით,
• გადატანილი საკეისრო კვეთით;

12. ანამნეზში ერთზე მეტი გადატანილი საკეისრო კვეთა;

13. მძიმე პრეეკლამფსია და ეკლამფსია რომელიც არ იძლევა ვაგინალური მშობიარობის ჩატარების
საშუალებას;

14. ქსოვილების დაზიანების გაზრდილი რისკი, რომელიც გამოწვეულია შემდეგი გართულებებით:

• საშვილოსნოს ყელის ინვაზიური კიბო,
• რექტოვაგინალური ფისტულის ან სასქესო ორგანოების პროლაფსის გამო გადატანილი

ოპერაცია;

15. ხელოვნური განაყოფიერება ხანგრძლივი უნაყოფობითა და დამძიმებული სამენო-
გინეკოლოგიური ანამნეზით;

16. დედის ექსტრაგენიტალური დაავადებები, რომლებიც საფრთხეს უქმნიან დედის
ჯანმრთელობას და დადასტურებულია შესაბამისი სპეციალისტის დასკვნით (მაგალითად:
ექსტრაგენიტალური სიმსივნე, ცერებრული ჰემორაგიული ინსულტი ან ანევრიზმა, გულის
ხელოვნური სარქველი, გადანერგილი თირკმელი).

17. დედის უეცარი სიკვდილი ცოცხალი ნაყოფის არსებობის დროს;

18. რამდენიმე რისკ-ფაქტორის არსებობა, რომელიც ცალკე არ წარმოადგენს საკეისრო კვეთის
ჩვენებას, მაგრამ რამდენიმე მათგანის კომბინაცია რეალურ საფრთხეს უქმნის ნაყოფს
ბუნებრივი გზით მშობიარობის შემთხვევაში.

საკეისრო კვეთა დედის მოთხოვნით

• დედის მოთხოვნა არ წარმოადგენს დამოუკიდებელ ჩვენებას საკეისრო კვეთისათვის. ასეთ

შემთხვევაში ექიმი ვალდებულია დაწვრილებით განიხილოს ორსულთან და მის
ახლობლებთან ერთად ბუნებრივი გზით მშობიარობის უპირატესობები და საკეისრო კვეთის
მოსალოდნელი გართულებები.

• ორსულს უნდა აეხსნას, რომ ყოველი მომდევნო საკეისრო კვეთის შემდეგ იზრდება პლაცენტის

წინმდებარეობის, პლაცენტის ჩაზრდის (ჭეშმარიტი მიხორცების) და საკეისრო კვეთის დროს
ჰისტერექტომიის საჭიროების რისკი.

• ექიმს უფლება აქვს უარი განაცხადოს ქალის მოთხოვნით საკეისრო კვეთის ოპერაციის

ჩატარებაზე. თუმცა, მშობიარობის გზის არჩევა კვლავ რჩება დედის უფლებად.

• საკეისრო კვეთის მოთხოვნის შემთხვევაში პაციენტთან კიდევ ერთხელ დაწვრილებით

განიხილეთ ამ მოთხოვნის მიზეზები.
​
თუ პაციენტს აქვს მშობიარობის შიში, მისთვის ხდება ეფექტური გაუტკივარების შეთავაზება.

ყველა ქალმა უნდა იცოდეს შემდეგი ფაქტები მენსტრუაციისა და მენსტრუალური ციკლის შესახებ:
 
1. პირველი მენსტრუაცია (მენარქი) შემდეგ. თუ ციკლი არ არის სტაბილიზირებული განსაზღვრულ პერიოდში, უნდა მიმართოთ ექიმს. ალბათ ეს არის გოგონას რეპროდუქციული სისტემის პრობლემის ან საკვერცხეების, ჰიპოფიზის ჯირკვლის აქტივობის დარღვევის ნიშანი, ან თუნდაც უშვილობის სიმპტომი. ექიმი დანიშნავს აუცილებელ გამოკვლევებს და დაეხმარება ციკლის ნორმალიზებას.
 
2. ბევრი ქალი განიცდის მენსტრუაციის ტკივილს, მაგრამ ამის მიზეზები (ალგომენორეა, ან დისმენორეა) შეიძლება განსხვავებული იყოს. უფრო ხშირად ეს არის სხეულის მახასიათებლები და რეპროდუქციული სისტემის სტრუქტურა, ანთებითი პროცესი, ნაკლებად ხშირად - უფრო სერიოზული პათოლოგიები, რომლებიც აისახება მსგავსი სიმპტომებით. თუ რაიმე დაავადება არ გამოვლენილა, ექიმმა შეიძლება გირჩიოს დისმენორეის მკურნალობა-როგორც წესი, ეს არის არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებები, რომლებიც უნდა იქნას მიღებული დაწყებამდე ერთი კვირით ადრე და 2-3 დღის შემდეგ.
 
3. ყოველთვიური ოვულაცია არის ნიშანი იმისა, რომ რეპროდუქციული სისტემის მთავარი დანიშნულებაა გამრავლება. მაგრამ აღმოჩნდება, რომ არსებობს ასევე "მოჩვენებითი" ციკლები, როდესაც ოვულაცია არ ხდება, თუნდაც ჯანმრთელ ქალებში.
 
4. ციკლის დარღვევები ყველაზე ხშირად ხდება მათში, ვინც ბოროტად იყენებს დიეტას ან ჭამს არაბალანსირებულ საკვებს. ასთენიური, გამხდარი ქალები ხშირად ხდებიან გინეკოლოგის პაციენტები, უჩივიან დაორსულების უუნარობას. მათი აბსოლუტური უმრავლესობა, დიეტის ნორმალურ მდგომარეობაში დაბრუნების შემდეგ, 1-2 წლის განმავლობაში შეძლებს დაორსულებას და ჯანმრთელი შთამომავლობის გაჩენას. ძალიან მაღალი წონა, სიმსუქნე არის კიდევ ერთი უკიდურესი მდგომარეობა, რომლის დროსაც ოვულაცია შეიძლება არ იყოს ჰორმონალური დარღვევების გამო, ასე რომ თქვენ უნდა მოძებნოთ "ოქროს შუალედი".
 
5. მენსტრუაციამდე 24 საათით ადრე ხდება საშვილოსნოს ძლიერი შევიწროება, რის შედეგადაც მცირდება მისი სისხლით მომარაგება. შედეგი არის ზედა ლორწოვანი ფენის ექსფოლიაცია - ენდომეტრიუმი. ბევრი ქალი განიცდის სხვადასხვა ინტენსივობის ტკივილის სინდრომს განცალკევების დროს, მენსტრუაციის ეგრეთ წოდებულ "მაუწყებლებს" და ეს არის ნორმა.
 
6. კრიტიკული დღეების პერიოდში ქალისაგან არა უმეტეს 80 მლ სისხლი გამოიყოფა, ხოლო საშუალო მაჩვენებელი კიდევ უფრო ნაკლებია - 30-50 მლ. მენსტრუაციის დროს სისხლი არ არის სუფთა, ის შეიცავს ლორწოვან მასას - ენდომეტრიუმის ნაწილებს. ასაკის მატებასთან ერთად, ლორწოვანი გარსების რაოდენობა იზრდება. გარდა ამისა, შედედება შეიძლება გამოჩნდეს წარუმატებელი ხელოვნური ორსულობის დროს, თუ ორგანიზმში შეყვანილი განაყოფიერებული კვერცხუჯრედი არ ეკვრის საშვილოსნოს კედელს.
 
7. არსებობს ქალის ჩანასახის უჯრედების გარკვეული მარაგი, რომელსაც ორგანიზმი "მოიხმარს" ყოველ ან თითქმის ყველა მენსტრუალურ ციკლში. 40 წლის შემდეგ, ოვულაციების რაოდენობა მცირდება საკვერცხეების რეზერვის დასრულებისთანავე. მენსტრუაციის სრული დასრულება ხდება რეპროდუქციული პერიოდის ბოლოს, როდესაც ხდება მენოპაუზა და ქალი ვეღარ დაორსულდება. მენოპაუზა ჩვეულებრივ იწყება 45-50 წლის ასაკში, მაგრამ ეს დამოკიდებულია მემკვიდრეობაზე და ჰორმონალური დონის მახასიათებლებზე. პრემენოპაუზის პერიოდში ქალს აქვს მწირი და არარეგულარული პერიოდები, რაც მენსტრუაციის უახლოესი დასასრულის სიგნალია.

იმისათვის, რომ მშობიარობის შემდგომი პერიოდი გართულებების გარეშე გაიაროთ, აუცილებელია, პირადი ჰიგიენის განუხრელი დაცვა.

ეს ნიშნავს, რომ გარე სასქესო ორგანოების დაბანა უნდა მოხდეს მინიმუმ 3 -ჯერ დღეში და ყოველდღიურად უნდა მიიღოთ შხაპი. რაც შეეხება საცვლებს, ის ბამბისგან უნდა იყოს დამზადებული. იგივე წესი ეხება თეთრეულს. გამოიცვალეთ საცვლები ყოველდღე, ხოლო საფენები ყოველ 3-4 საათში.
 
მშობიარობის შემდგომ პერიოდში არ არის რეკომენდებული აბაზანის მიღება და ბანაობა მდინარეებსა და ტბებში.

თქვენ ასევე უნდა გაუმკლავდეთ მკერდს - ბავშვის ყოველი კვების წინ და ამ პროცედურის შემდეგ. ეს უნდა გაკეთდეს ბავშვის საპნის გამოყენებით. კანიდან ქაფი კარგად უნდა ჩამოიბანოთ თბილი წყლით.
 
აუცილებელია თბილი წყლით ჩამოიბანოთ სარძევე ჯირკვლების მთელი ზედაპირი, დაწყებული მკლავიდან და დამთავრებული ძუძუსთავით.

​რეკომენდებულია დარჩენილი რძის გამოყოფა კვების შემდეგ. ამ შემთხვევაში, სარძევე ჯირკვალი მთლიანად დაცლილია, რათა გამორიცხოს მისი სტაგნაცია. ეს პროცესი ხელს უწყობს ლაქტაციის გაუმჯობესებას და კარგი პროფილაქტიკური ღონისძიებაა მკერდის ინფექციების თავიდან ასაცილებლად.
 
რა პრობლემები შეიძლება გამოჩნდეს:
 
მშობიარობის შემდგომი პერიოდის პირველ დღეებში შეიძლება გამოჩნდეს გამონადენი საშოდან სისხლის სახით. ეს აბსოლუტურად ნორმალურია. გამონადენი შეიძლება იყოს ძალიან უხვი პირველი სამი დღის განმავლობაში, მაგრამ შემდეგ ის გაცილებით ნაკლები ხდება და იცვლიან ფერს.
 
გარდა ამისა, ამ დროს ხშირად იგრძნობა ტკივილები მუცლის ქვედა ნაწილში. ეს მიუთითებს იმაზე, რომ საშვილოსნო აქტიურად იკუმშება. მტკივნეული შეგრძნებების ზრდა შეიძლება მოხდეს ძუძუთი კვების დროს. ჩვეულებრივ, ტკივილი ქრება ერთი კვირის შემდეგ, ზოგიერთ შემთხვევაში ცოტა ადრე.
  
მშობიარობიდან პირველ დღეებში, ზოგიერთ ქალს აქვს შარდის შეკავება. იმისათვის, რომ ეს ფიზიოლოგიური პროცესი ნორმალურად წარიმართოს, აუცილებელია კათეტერის გამოყენება.
 
რაც შეეხება დეფეკაციას, ეს ხდება ბავშვის დაბადებიდან ორი-სამი დღის შემდეგ. ზოგიერთი ქალისთვის რეკომენდებულია სპეციალური ფიზიკური ვარჯიშები დეფეკაციის ნორმალიზებისა და ნაწლავების მუშაობის გასაუმჯობესებლად. თუ სამი დღის შემდეგ შეკრულობა კვლავ გაგრძელდება პაციენტს იენიშნება სანთლები საფაღარათო მოქმედებით.

​ყველა ქალმა, რომელმაც ცოტა ხნის წინ გააჩინა ბავშვი, მკაცრად უნდა დაიცვას ექიმის ყველა მითითება. ეს განსაკუთრებით ეს ეხება ჰიგიენას. მხოლოდ ამ შემთხვევაშია შესაძლებელი ჯანმრთელობის შენარჩუნება მრავალი წლის განმავლობაში.

​ყველამ იცის ის ადგილები, სადაც სტრიები ყველაზე ხშირად ჩნდება - ეს არის მკერდი, მუცელი, თეძოები და დუნდულები.

ყველამ იცის, როდის არის ჩვენი კანი ყველაზე მეტად მიდრეკილი სტრიებისკენ. მაგრამ რამდენიმე ადამიანი აკეთებს პროცედურებს ამ უსიამოვნო ფენომენის თავიდან ასაცილებლად. მოდით გავეცნოთ სტრიების თავიდან ასაცილებლად რამდენიმე გზას.

ყველაზე ხშირად, სტრიები ძუძუს კანზე ძუძუთი კვების დროს ჩნდება. ეს იმის გამო ხდება, რომ მკერდი სწრაფად ივსება რძით, სარძევე ჯირკვლები იჭიმება, რაც ავტომატურად იწვევს კანის დაჭიმვას.

იშვიათად ვინმე მშობიარობის შემდეგ ფიქრობს იმაზე, თუ როგორ მოაცილოს სტრიები სახლში. ეს განპირობებულია ემოციური დაღლილობითა და არასტაბილურობით, ასევე სტრიების სამკურნალო საშუალებების უმეტესობის გამოყენების შეუძლებლობით. რა უნდა გააკეთოს ამ შემთხვევებში? პირველი, სტრიების გაჩენას გარკვეული მემკვიდრეობითი მიდრეკილება აქვს.

ამიტომ, თუ თქვენს ოჯახში ქალებს აქვთ სტრიები თავიდანვე იფიქრეთ პრევენციაზე.

ორსულობის დროს ყოველდღე წაუსვით ბავშვის ზეთი ან მცენარეული ზეთი კანის შესაძლო სტრიების ადგილებზე. მეორეც, ცილებით მდიდარი საკვების გამოყენება ხელს უწყობს ქსოვილების, მათ შორის კანის ელასტიურობის აღდგენას. მაგრამ ნახშირწყლების რაოდენობა უნდა შეიზღუდოს. მათი სიჭარბე იწვევს კოლაგენის ბოჭკოების დაზიანებას.

მესამე, ჩაიცვით სპეციალური უნაკერო საცვლები. ეს ხელს შეუწყობს კანის გაღიზიანების თავიდან აცილებას.

მეოთხე, თავად დაადგინეთ წესი: ყოველ დილით მიიღეთ კონტრასტული შხაპი. კარგია, თუ მას აქვს ჰიდრომასაჟის ეფექტი. ტემპერატურის ცვლილება ხელს შეუწყობს თქვენი კანის გამკვრივებას, სტრიების შემცირებას და ცივ სეზონში ჯანმრთელობის შენარჩუნებას. გახსოვდეთ, რომ შხაპის შემდეგ კანი დაასველეთ ზეთით ან კრემით.

​მენსტრუაციის დარღვევა, რომელიც გამოიხატება საერთო სისუსტით, ძლიერი, შეტევითი ან ყრუ ტკივილებით მუცლის ქვედა ნაწილში, წელისა და მენჯის არეში. წარმოიქმნება ინფანტილიზმის, საშვილოსნოს არასწორი მდებარეობის, სასქესო ორანოებში ანთებითი პროცესების, ენდომეტრიოზისა და სხვა დაავადებების, ასევე ცენტრალური ნერვული სისტემის მომატებული აგზნების დროს.

ალგოდისმენორეა სიმპტომთა კომპლექსია, რომელიც მენსტრუაციის პერიოდში აღმოცენებული ნეიროვეგეტაციური დარღვევებით და ტკივილით ვლინდება. თუ მხოლოდ ტკივილი აღინიშნება, საქმე გვაქვს ალგომენორეასთან ან მენალგიასთან.

ალგოდისმენორეა საკმაოდ გავრცელებულია. ის 14-დან 44 წლამდე ასაკის ქალების 30-50  %-ს აწუხებს. ამასთანავე, ასიდან 10 შემთხვევაში ტკივილი ისეთი ძლიერია, რომ ქალი შრომისუუნარო ხდება.

განასხვავებენ ორი სახის ალგოდისმენორეას:

პირველადს, რომელიც არ უკავშირდება სასქესო აპარატის ანატომიურ თავისებურებებს და მეორეულს ანუ გენიტალიების პათოლოგიით განპირობებულს.

პირველადი ალგოდისმენორეა უფრო მეტად გოგონებსა და არანამშობიარევ ქალებს აღენიშნებათ და მუცლის მწვავე (სამშობიარო ჭინთვების მსგავსი) ტკივილი ახასიათებს. ტკივილის სინდრომი უმეტესად პირველივე მესტრუაციისას აღმოცენდება.

ამ დროს, ჩვეულებრივ, ადგილი აქვს ასთენონევროზულ სინდრომს გენიტალიების ჰიპერპლაზიასთან ერთად, მაგრამ არცთუ იშვიათად ძლიერ ალგოდისმენორეას უჩივიან ფიზიკურად კარგად განვითარებული პაციენტები, რომელთაც არც გენიტალიების ჰიპერპლაზია ახასიათებთ და არც ცენტრალური ნერვული სისტემის სისუსტე.

პირველად ალგოდისმენორეას უკავშირებენ პროსტაგლანდინების გადაჭარბებულ სინთეზს. სწორედ ამით აიხსნება, რომ მენსტრუაციის დროს ტკივილს ამცირებს ან სრულიად აქრობს ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდული საშუალებები (პრეპარატები, რომლებიც თრგუნავს პროსტაგლანდინების სინთეზს).

ისევე როგორც ჰიპერპროსტაგლანდინემიას (პროსტაგლანდინების სიჭარბეს), პირველად ალგოდისმენორეასაც ახასიათებს არა მარტო მუცლის ტკივილი, არამედ ვეგეტოსისხლძარღვოვანი სიმპტომებიც: თავის ტკივილი, გულისრევა, ღებინება, პარესთეზია, დიარეა, ოფლიანობა, ტაქიკარდია. მტკივნეული მენსტრუაციის დროს ასაკი (16-25 წელი), ვეგეტოსისხლძარღვოვანი სიმპტომები და გინეკოლოგიური გასინჯვისას პათოლოგიური ცვლილებების არარსებობა პირველად ალგოდისმენორეაზე მიგვანიშნებს.

მეორეული ალგოდისმენორეა სხვა დაავადების სიმპტომია. ასეთია, მაგალითად, შინაგანი სასქესო ორგანოების ანთებითი პროცესები, შეხორცებითი პროცესები მენჯის ღრუში, საშვილოსნოს მიომა, ენდომეტრიოზი, საშვილოსნოს არასწორი მდებარეობა ან განუვითარებლობა, გამოფხეკის შემდეგ საშვილოსნოს ყელის შიგნითა პირის შევიწროება.

მეორეული ალგოდისმენორეის დროს მტკივნეული მენსტრუაციის გარდა გამოხატულია ის სიმპტომებიც, რომლებიც ძირითად დაავადებას ახასიათებს.
​
მკურნალობა მიზნად ისახავს ტკივილის გამომწვევი მიზეზის მოხსნას, რაც ექიმის დაუხმარებლად შეუძლებელია.  

​,,იმედის კლინიკა“ აცხადებს ვაკანსიას შემდეგი მიმართულებით:

• ანესთეზიოლოგიის ექთანი
• ექთნის დამხმარე
  
• ​სანიტარი

​მსურველებმა უნდა შეავსონ სარეგისტრაციო ველები;

​,,იმედის კლინიკის“ ადმინისტრაცია განიხილავს ყველა ინფორმაციას და უახლოეს ვადებში დაუკავშირდება შერჩეულ კანდიდატურებს;

გთავაზობთ რამოდენიმე რჩევას, რომელთა გათვალისწინება ნაადრევი მშობიარობისგან დაგიცავთ:

თუ გაწუხებთ წყურვილის გრძნობა, დალიეთ ერთი ჭიქა წყალი ყოველ ორ საათში, რათა თავიდან აიცილოთ გაუწყლოვანება (ამან შეიძლება გამოიწვიოს საშვილოსნოს მგრძნობელობის ამაღლება);

თუ წყურვილის გრძნობა არ გაწუხებთ, ამ შემთხვევაში წყლის ნაძალადევი მიღება არ არის საჭირო. წყლის მიღების კონტროლი საჭიროა შეშუპების შემთხვევაშიც;

სწორად იკვებეთ. მთელი ორსულობის განმავლობაში რეკომენდებულია 11.5-16 კგ-ის მომატება;

მოერიდეთ ურთიერთობას ვირუსიან ავადმყოფებთან;

ტუალეტში ყოფნის შემდეგ, ყოველთვის გაიწმინდეთ წინიდან უკანა მიმართულებით (და არა პირიქით), რათა არ მოხდეს ინფექციის შეტანა და გავრცელება;

რასაც არ უნდა აკეთებდეთ, დაახლოებით საათში ერთხელ დაჯექით, დაისვენეთ და ფეხები ასწიეთ (ანუ შემოდევით რამეზე, მაგალითად პატარა სკამზე);

არ ასწიოთ სიმძიმეეები და ზოგადად, მოერიდეთ ფიზიკურ სამუშაოს;

თუ ასრულებთ რაიმე სახის ფიზიკურ სამუშაოს და ამ დროს დაგეწყოთ შეტევები, რასაც არ უნდა აკეთებდეთ, სასწრაფოდ შეჩერდით და დაისვენეთ;

შეეცადეთ მაქსიმალურად აირიდოთ სტრესული სიტუაციები;

ნაადრევი მშობიარობა - შიშის მომგვრელი პერსპექტივაა, თუმცა ბევრი ორსული გრძნობს მხოლოდ ცრუ სამშობიარო შეტევებს, რომელიც აბსოლიტურად უსაფრთხოა. ამიტომ ერიდეთ სტრესს და სტრესულ სიტუაციებს;

იყავით მუდმივად ყურადღებით, თვალყური ადევნეთ საკუთარ შეგრძნებებს და რამე უჩვეულოს შემთხვევაში აუცილებლად მიმართეთ თქვენს ექიმ-გინეკოლოგს;

თქვენი ექიმის მიერ დადგენილი გრაფიკით ჩაიტარეთ ყველა საჭირო და რეკომენდებული გამოკვლევა, მათ შორის ანალიზები ვირუსებზე, ინფექციებზე. აგრეთვე ულტრაბგერითი გამოკვლევა, კარდიოტოკოგრაფია და ასე შემდეგ.

აუცილებელია იცოდეთ, რომ ემბრიონის განვითარებისთვის, განსაკუთრებით ორსულობის პირველ პერიოდში, ძალიან მნიშვნელოვანია ყვითელი სხეული, რომელიც წარმოიქმნება გამსკდარ ფოლიკულაში მას შემდეგ, რაც განაყოფიერებული კვერცხუჯრედი ტოვებს საკვერცხეს.

ის გამოიყურება როგორც პატარა ბუშტი საკვერცხის კედელზე. ყვითელ სხეულში ხდება სისხლძარღვების სწრაფი განვითარება ჰორმონების პროდუცირებისათვის, მაგალითად ისეთის, როგორიცაა პროგესტერონი, რომელიც აუცილებელია საწყის სტადიაში ორსულობის შენარჩუნებისათვის.

მომწიფებულ ყვითელ სხეულს ჩვეულებრივ 1-3 სმ დიამეტრი გააჩნია, თუმცა შეიძლება ის უფრო დიდიც იყოს, მისი წარმოქმნა შეიძლება ტკივილის ფონზეც მიმდინარეობდეს, ასეთ დროს კი შეიძლება კისტა განვითარდეს.

თუ კისტა გასკდა, ტკივილი გაგრძელდება და გამოიწვევს შიდა სისხლდენას. ასეთ დროს შეიძლება ქირურგიული ჩარევაც კი გახდეს აუცილებელი.

ყვითელი სხეული განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი ორსულობის პირველ კვირებშია, რადგან ასრულებს ჯირკვლის ფუნქციას, რომელიც გამოიმუშავებს პროგესტერონს. მოგვიანებით, მე - 8-12 კვირაში ამ ფუნქციას თავის თავზე პლანცეტა იღებს.

ყვითელი სხეული ორსულობის დაწყებიდან დაახლოებით 6 თვის განმავლობაში ცოცხლობს. თუმცა არის გამონაკლისები, როცა ცალკეულ შემთხვევებში ნორმალურად ფუნქციონირებადი ყვითელი სხეული ორსულობის ბოლომდე, მთელი ვადის განმავლობაში ცოცხლობს.

არის ისეთი შემთხვევებიც, როცა ორსულობიდან მეოცე დღეს (მიახლოებით იმპლანტაციის პერიოდში), კისტის გახეთქვის შედეგად, ყვითელი სხეული მოუცილებიათ, მაგრამ ორსულობა ნორმალურად განვითარებულა და დასრულებულა.

​პლაცენტა თამაშობს უაღრესად მნიშვნელოვან როლს ბავშვის ზრდა-განვითარებაში. პლაცენტა და სანაყოფე ბუშტი წარმოქმნილია სანაყოფე გარსებით – ქორიონითა და ამნიონით.

პლაცენტა ყალიბდება ტროფობლასტის უჯრედებისგან, რომლებიც ქორიონს შეიცავს. ეს უჯრედები ვითარდება საშვილოსნოს სისხლძარღვთა კედლებში. თუმცა, დედისა და ნაყოფის სისხლის ერთმანეთში შერევა არ ხდება, რადგან სისხლის ორივე ნაკადი გვერდიგვერდ ცირკულირებს.

საქმე ისაა, რომ ისინი ერთმანეთისგან პლაცენტური ბარიერით არის გამიჯნული. გარდა ამისა, ჩვენ საკმაოდ დაწვრილებით ვისაუბრეთ იმის შესახებ, თუ ნაყოფის წონა როგორ იცვლება კვირიდან კვირამდე. იზრდება პლაცენტას ზომაც, თანაც – საკმაოდ სწრაფად. მაგალითად ორსულობის მე-10 კვირას იგი 20 გრამს იწონის.

ათი კვირის შემდეგ, ანუ მეოცე კვირას, მისი წონა 170 გრამს აღწევს, 30-ე კვირას კი – 430 გრამს.

მშობიარობის წინ პლაცენტა დაახლოებით 650 გრამს იწონის.

პლაცენტა ორსულობის დაწყებიდან მე-2 და მე-3 კვირებს შორის პერიოდში წარმოიქმნება.

მე-3 კვირის განმავლობაში ქორიონის ხაოები უკვე მყარად არის ჩანერგილი საშვილოსნოს კედელში.

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ხაოები შლის საშვილოსნოს სისხლძარღვებს, რის შედეგადაც საშვილოსნოს კედელზე დიდი რაოდენობით წარმოიქმნება სისხლიანი ბუდობები.

მათი მეშვეობით ხაოები დედის სისხლიდან იღებენ საკვებსა და ჟანგბადს. ხაოები ერთმანეთშია გადახლართული და დაკავშირებულია ჭიპლარის ვენასთან.

ამ ვენიდან მიეწოდება ნაყოფს საკვები ნივთიერებები და ჟანგბადი. ნივთიერებათა ცვლის შედეგად წარმოქმნილი ნარჩენები კი გადადის ჭიპლართან გამავალ არტერიაში და ხვდება დედის სისხლში.

პლაცენტის მეშვეობით ნაყოფი სუნთქავს (მიეწოდება ჟანგბადი და უკან გამოაქვს ნახშირორჟანგი), იკვებება და თავიდან იცილებს გადამუშავებული ნივთიერებების ნარჩენებს.

თუმცა, პლაცენტის ფუნქციები მხოლოდ ამით არ ამოიწურება.

პლაცენტა ასევე ითავსებს ენდოკრინული სისტემის ფუნქციებს: გამოიმუშავებს ჰორმონებს.

ზემოთ ვახსენეთ კიდეც ერთ–ერთი მათგანი: ქორიონული გონადოტროპინი. სწორედ მისი მეშვეობით განსაზღვრავენ ფეხმძიმობას ადრეულ ეტაპზე.

​საქმე ისაა, რომ ეს ჰორმონი ქალის ორგანიზმში დაორსულებიდან მე–10 დღეს ჩნდება. მე–7–8 კვირას პლაცენტა გამოიმუშავებს კიდევ ორი სახის ჰორმონს: ესტროგენსა და პროგესტერონს. 

​თუ გსურთ თქვენი მშობიარობა შეუფერხებლად და რაც შეიძლება უმტკივნეულოდ წარიმართოს, საჭიროა მოემზადოთ არა მხოლოდ ფიზიკურად, არამედ გონებრივადაც. ქალებისთვის, რომლებიც ფსიქოლოგიურად მზად არიან მშობიარობისთვის, შეუდარებლად უფრო ადვილია მშობიარობა.

მშობიარობის დროს სწორად ორგანიზებული სუნთქვა ამცირებს ტკივილს, ხელს უწყობს მშობიარობის მიმდინარეობას და უზრუნველყოფს ბავშვისთვის ჟანგბადის ადეკვატურ მიწოდებას. მშობიარობის დაწყებამდე შეგიძლიათ დაეუფლოთ სუნთქვის ვარჯიშებს, მნიშვნელოვანია სუნთქვის ყველა ეტაპის დაუფლება. ერთი შეხედვით, ეს რთულია. მაგრამ თუ ყოველდღიურად ავარჯიშებთ უნარ-ჩვევებს თქვენ შეძლებთ სწორად სუნთქვას მასზე ფიქრის გარეშე.

სუნთქვითი ვარჯიშების ხანგრძლივობა არ უნდა აღემატებოდეს დღეში 10 წუთს. უფრო ხშირად და გახანგრძლივებულმა სუნთქვითმა ვარჯიშებმა შეიძლება გამოიწვიოს ნახშირორჟანგის კონცენტრაციის შემცირება სისხლში და თავბრუსხვევა.

გთავაზობთ მშობიარობის სხვადასხვა პერიოდზე მორგებულ სუნთქვის გარკვეულ წესებს:

ნელი სუნთქვა

მშობიარობის საწყის ეტაპზე უმჯობესია ნელა ისუნთქოთ და ასე სუნთქვა გააგრძელოთ, სანამ ეს დაგეხმარებათ. ზოგიერთი ქალისთვის ამ ტიპის სუნთქვა ყველაზე შესაფერისია მშობიარობის მთელი პერიოდის განმავლობაში. ნებისმიერ შემთხვევაში, შეგიძლიათ ისუნთქოთ ნელა, სანამ ის "მუშაობს", ინტენსიური შეკუმშვებამდე.

როდესაც შეკუმშვა დასრულდება, ამოისუნთქეთ სრულად, მოდუნდით. დაისვენეთ, შეცვალეთ თქვენი სხეულის პოზიცია, თუკი ეს მოგეწონებათ.

მსუბუქი (აჩქარებული) სუნთქვა

თუ შეკუმშვა უკვე აშკარად ინტენსიურია და გრძნობთ, რომ ნელი სუნთქვა ტკივილს აღარ გიხსნით, გადადით სწრაფ სუნთქვაზე. სწრაფად შეისუნთქეთ და ამოისუნთქეთ წამში დაახლოებით 1-ჯერ. შესაძლებელია სუნთქვის სიხშირის ცვლილება წამში 2-ჯერ 1 წამში 1 ჯერზე. შეეცადეთ ისუნთქოთ სხვადასხვა ტემპით, ასე თავს უფრო კომფორტულად იგრძნობთ. აღნიშნული სახის სუნთქვა არ უნდა იყოს ღრმა.

ალტერნატიული სუნთქვა

შეკუმშვის დაწყებისთანავე, თქვენ უნდა ისუნთქოთ ნელა, შემდეგ კი სუნთქვა თანდათან უნდა ააჩქაროთ; სუნთქვა უნდა იყოს ზედაპირული. შეკუმშვის ინტენსივობის შემცირებით სუნთქვა კვლავ შეანელეთ სუნთქვა. შეკუმშვებს შორის შეეცადეთ დაისვენოთ და შეიცვალოთ პოზიცია.

ყველაზე ინტენსიური შეკუმშვების დროს, მას შემდეგ, რაც ალტერნატიული სუნთქვას გამოიყენებთ, ძალზე ძნელია მოდუნება. ამ მომენტში იფიქრეთ თქვენ შვილზე, ეს დამატებით ძალა მოგცემთ;

როდესაც ნაყოფის თავი მენჯის ღრუში ჩადის, გაჩნდება სურვილი, რომ უბიძგოს. ექიმი ყოველთვის არ იძლევა საშუალებას, რბილი ქსოვილების გახეთქვის თავიდან ასაცილებლად. ეს პერიოდი დაახლოებით 15 წუთს გრძელდება, მაგრამ შეკუმშვა შეიძლება ძალიან ინტენსიური იყოს.

"აქტიური" პოზიცია

ტკივილის შემცირების ერთ-ერთი ფაქტორია აქტიური ქცევა. ეს ნიშნავს პოზიციების შეცვლას და ოთახში გადაადგილებას, სხეულის ყველაზე კომფორტული პოზიციის პოვნას. მოძრაობა მნიშვნელოვნად ამცირებს ტკივილის საერთო შეგრძნებას.

ტკივილის დონე დამოკიდებულია ცირკულაციაზე. სხეულის სტაციონარული მდგომარეობით, სისხლის საერთო ნაკადის შემცირება ხდება, საშვილოსნოში ჟანგბადის მიწოდება ნელდება და ტკივილის შეგრძნებები იზრდება. თუ მშობიარე ქალი პალატის გარშემო დადის ან კომფორტულ მდგომარეობაში მოძრაობს, მოძრაობა ზრდის სისხლის ნაკადის დონეს და საშვილოსნოს უჯრედები ჯერდება ჟანგბადით. იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც სამედიცინო მიზეზების გამო მშობიარე ქალი ვერ დგება, შეკუმშვის დროს მას შეუძლია აქტიურად მოიქცეს  საწოლშივე, ეს მცირე მოძრაობები შესამჩნევად შეამცირებს შეკუმშვის ტკივილს.

ტკივილის შეგრძნება დამოკიდებულია ზოგად დაძაბულობაზე. რაც უფრო მეტად ვიძაბებით, მით უფრო მძლავრდება ტკივილი და პირიქით. შეკუმშვის დროს, როდესაც საშვილოსნო იძაბება და მტკივნეული შეგრძნებები იჩენს თავს, ზოგი ქალი ინსტიქტურად "იყინება", მთლიანად აჩერებს მოძრაობას. ამ ქცევას არ მოაქვს შვება -: "გაყინვა" ტკივილის მკვეთრ ზრდას იწვევს. 

სამშობიაროში ტკივილის შესამსუბუქებლად მშობიარეს საშუალება აქვს გამოიყენოს რეზინის ტანვარჯიშის ბურთი - ფიტბოლი. ფიტბოლის დახმარებით შეგიძლიათ მიიღოთ სხვადასხვა პოზა.

მშობიარობის დროს მოძრაობა შეიძლება ძალიან მრავალფეროვანი იყოს, მაგრამ არსებობს ერთი მნიშვნელოვანი შეზღუდვა. არც ერთ ეტაპზე არ უნდა გააკეთოთ უეცარი, იმპულსური მოძრაობები.

მშობიარობის დროს აქტიური ქცევა არ საჭიროებს სპეციალურ ფიზიკურ მომზადებას. მშობიარობის "აქტიური" ტკივილის შესამცირებლად საჭიროა მხოლოდ ცოდნა.

მასაჟი

მასაჟი წამლის გარეშე მშობიარობის დროს ტკივილის შესამსუბუქებლად კიდევ ერთი ეფექტური გზაა. შეკუმშვის დროს სხეულზე გარკვეული წერტილებისა და ზონების სტიმულირებით, მომავალ დედას შეუძლია დამოუკიდებლად მოაწესრიგოს ტკივილის იმპულსი, შეამციროს ტკივილის დონე და მოდუნდეს.

ყველაზე ცნობილი მასაჟის ადგილია ზურგის ქვედა ნაწილი, უფრო სწორედ საკრალური მიდამო. შეკუმშვის დროს საკრალური ზონის სტიმულირებით მშობიარე ქალი ბლოკავს ნერვის იმპულსის გადაცემას, ამით ამცირებს ტკივილს. 

მედიკამენტები

ტკივილის შემსუბუქების სამედიცინო მეთოდები ხელმისაწვდომია და გამოიყენება თითქმის ყველა სამშობიაროში. მშობიარობის თითოეულ ეტაპზე გამოიყენება გარკვეული სახის ტკივილის შემსუბუქება. კონკრეტული პრეპარატის არჩევას ახორციელებს მხოლოდ ექიმი, კონკრეტულ მომენტში შექმნილი სიტუაციიდან გამომდინარე. მაგრამ ანალგეტიკებს არ შეუძლიათ სრული ანესთეზიის მოტანა, ისინი მხოლოდ არბილებენ შეგრძნებების სიმძიმეს.

ეპიდურული გაუტკივარება

ეს მშობიარობის ტკივილის შემსუბუქების ყველაზე თანამედროვე მეთოდია. ასეთი წარმოუდგენელი პოპულარობის მიზეზი არის ტკივილის თითქმის სრულად აღმოფხვრა, მიუხედავად იმისა, რომ მშობიარე ქალი ინარჩუნებს გარკვეულ ცნობიერებას. მეთოდის არსია ზურგის ტვინის ეპიდურული სივრცეში საანესთეზიო საშუალების შეყვანა (წელის არეში). ამ შემთხვევაში ზურგის ტვინის დაზიანება შეუძლებელია, ვინაიდან ზურგის არხში მხოლოდ ნერვის ფესვებია წელის მალების დონეზე.

აღსანიშნავია, რომ ამ დროს მშობიარე შესანიშნავად აცნობიერებს რა ხდება, თავს კომფორტულად გრძნობს, შეუძლია სხვებთან ურთიერთობა და არ კარგავს აქტიურობას. სხვათა შორის, საკეისრო კვეთაც კი ტარდება ეპიდურული ანესთეზიის ქვეშ, რაც ქალს შესაძლებლობას აძლევს დაბადებიდან დაუყოვნებლივ ნახოს ბავშვი და მიამაგროს მკერდზე.

ეპიდურული ანესთეზია არანაირად არ მოქმედებს ძუძუთი კვებაზე. პირიქით, ახალშობილის გამოკვება შესაძლებელია მშობიარობისთანავე.

ეპიდურული ანესთეზია, ისევე როგორც ნებისმიერი ტკივილის შემსუბუქება, აქვს მთელი რიგი უკუჩვენებები. ანესთეზიის ჩატარების შესახებ გადაწყვეტილებას იღებს ანესთეზიოლოგი, მეან-გინეკოლოგთან ერთად. ქალის სურვილი მხედველობაში მიიღება, მაგრამ არაა გადამწყვეტი.

ბავშვის დაბადება ყველაზე მშვენიერი მოვლენაა ქალის ცხოვრებაში. რა თქმა უნდა, ამ მოვლენის წინა პროცესი დიდ ძალასა და მოთმინებას მოითხოვს მომავალი დედისგან. 

ორსულობის დროს არასასურველი თმის მოცილება იკრძალება ლაზერული და ელექტრო ეპილაციით. ორსულებისთვის საუკეთესო ვარიანტია ბიო და შაქრით ეპილაცია. ბიო ეპილაცია - ეს არის მექანიკური საშუალება ე.წ. ფხრიწი, რომელიც კეთდება ზედაპირულად. მას ბოლქვიანად ამოაქვს თმა. არის სრულიად უსაფრთხო, რადგან შეიცავს ბუნებრივ კომპონენტებს.

შაქრით ეპილაციის შემთხვევაში გამოიყენება მხოლოდ შაქარი და წყალი. ასევე ძალიან უსაფრთხო და კომფორტულია ვაქსით ეპილაცია. არის ანტიალერგიული და უსაფრთხო როგორც დედისთვის, ისე ბავშვისთვის. არსებობს სხვადასხვა ტიპის ვაქსი, ვარდის, ალოეს სხვადასხვა მცენარის ექსტრაქტით. სახის ზონებზე ცოტა უფრო მსუბუქი ფენები გამოიყენება, ტანის ზონებისთვის კი უფრო ძლიერი. მისი მექანიზმიც ფხრიწის მეთოდია.

მათი გამოყენება სახის და ტანის ნებისმიერ ზონაზე დასაშვებია. ეფექტი 1 თვემდე გრძელდება. ხშირად ორსულები თვითნებურად, საკუთარი ძალებით იკეთებენ ამ პროცედურებს, ხშირია თმის ჩაბრუნების შემთხვევები, რომელიც არც ისე იოლად მოსაგვარებელი პრობლემაა. ამიტომ ვურჩევთ ორსულებს, სახლის პირობებში ნუ ჩაიტარებენ მსგავს პროცედურებს.

ორსულმა, რომელიც იკეთებდა ლაზერულ ეპილაციას, როგორ უნდა გააგრძელოს ჭარბთმიანობასთან ბრძოლა ორსულობის პერიოდში?

კარგი საშუალება ამ შემთვევაში შაქრით ან ვაქსით ეპილაციაა. ლაქტაციის დასრულების შემდეგ ქალს შეუძლია გააგრძელოს ეპილაცია ლაზერით, თუმცა ორსულობის პერიოდში ეს დაუშვებელია. ბუნებრივი მეთოდებით ეპილაცია არასასურველი თმის გამრავლებას ხელს უშლის, რაც არ ხდება პარსვის შემთხვევაში. თუ ორსული საპარს საშუალებას ხმარობს, ორსულობის შემდეგ უფრო გაუძნელდება ჭარბთმიანობასთან ბრძლა.

ორსულობის დროს გაორმაგებული ყურადღებით და პასუხისმგებლობით უნდა მოვეკიდოთ ფრჩხილების მოვლის საკითხს. თუ თქვენ გადაწყვეტთ ფრჩხილების გაკეთებას, აუცილებლად უნა მიაქციოთ ყურადღება სტერილიზაციას. სამუშაო ინსტრუმენტები უნდა ექვემდებარებოდეს სტაციონარულ სტერილიზაციას ავტოკლავში. ეს არის 100% დაცვა თქვენთვის და თქვენი შვილისთვის.

ვინაიდან ლაქი შეიცავს ქიმიურ ნივთიერებებს, მისი გამოყენება სასურველი არ არის, თუმცა კარგი ხარისხის და კარგი ბრენდის ლაქი თავისუფლად გამოიყენება ორსულებში. ჩვენ ორსულებს ვურჩევთ დაასვენონ ფრჩხილები და წაისვან სამკურნალო კალციუმი.

ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდში ქალმა აუცილებლად უნდა მიაქციოს ყურადღება სახის კანს. ხშირია ამ დროს გამონაყარი, პატარა ლაქები და სხვა პრობლემები. მათი მოგვარება დღეს სირთულეს არ წარმოადგენს. ორსულებისთვის პროცედურები კეთდება სპეციალური საცხებით, რომლებიც ძირითადად წყალმცენარეებით მზადდება.

​წარმატებით გამოიყენება ასევე მწვანე თიხის ნიღაბი, დამატენიანებელი ნიღაბი, რომელიც შეიცავს ჟანგაბადს და აქვს რეგენერაციის უნარი. სახის მსუბუქი პილინგი და მასაჟი საუკეთესო რელაქსაციაა ორსულისთვის. აუცილებელია რომ ყველა გამოყენებული საცხი და ნიღაბი იყოს ნატურალური და უსაფრთხო.

ორსულობის 24–ე კვირას სანაყოფე წყლების ანუ ამნიოტური სითხის მოცულობა სწრაფად მატულობს. შედარებისთვის: მისი მოცულობა, დაფეხმძიმებიდან 12 დღის შემდეგ, შეადგენს 50 მილიგრამს, ორსულობის შუა პერიოდში – 400 მილიგრამს, ხოლო 36-38-ე კვირას მაქსიმუმს, ანუ 1 ლიტრს აღწევს.

სანაყოფე წყლები რამდენიმე ფუნქციას ასრულებს: – ქმნის გარემოს, სადაც ნაყოფს თავისუფლად და აქტიურად შეუძლია მოძრაობა. – წარმოადგენს ერთგვარ ამორტიზატორს, რაც პატარას მექანიკური დარტყმებისგან იცავს. – არეგულირებს ტემპერატურას. – ხელს უწყობს მომავალი პირმშოს განვითარებას. მთელი ორსულობის განმავლობაში სანაყოფე წყლების შემადგენლობა იცვლება.

ორსულობის პირველ ნახევარში იგი ძალიან ჰგავს დედის პლაზმას, ანუ სისხლში არსებულ სითხეს, თუმცა, პლაზმისგან განსხვავებით, ნაკლებ პროტეინს შეიცავს. თანდათან ამ წყლებში ჩნდება ფოსფოლიპიდები – ნივთიერება, რომელსაც ნაყოფის ფილტვები გამოიმუშავებს.

​წყლები აგრეთვე შეიცავს ნაყოფის სისხლის ძველ უჯრედებს, ეპიდერმისის ქერცლებს, თმის ღინღლებს. შემდეგ, ცოტა მოგვიანებით, სანაყოფე წყლების მოცულობა იზრდება ნაყოფის მიერ გამოყოფილი შარდის ხარჯზე.

სანაყოფე ბუშტში ცურვისას პატარა სისტემატურად ყლაპავს წყლებს. თუ არ ყლაპავს, წარმოიქმნება სანაყოფე წყლების სიჭარბე – მრავალწყლიანობა (ჰიდროამნიოზი და პოლიჰიდროამნიოზი). ამის საწინააღმდეგოდ, თუ ნაყოფი თირკმელების არქონის გამო ვერ გამოყოფს ურინს, სანაყოფე წყლები მცირდება – ვითარდება მცირეწყლიანობა (ოლიგოჰიდროამნიოზი). სანაყოფე წყლები ძალზე მნიშვნელოვანია ნაყოფის ზრდისა და განვითარებისთვის. თუ იგი საკმარისი არაა ან პირიქით, ჭარბად არის, პატარას ზრდის ტემპი ნელდება.

ორსულობის 24–ე კვირას საშვილოსნო ჭიპიდან 3,8-5,1 სანტიმეტრით, ბოქვენის ძვლიდან 24 სანტიმეტრით ზემოთ არის განლაგებული. მუცლისა და მკერდის დაჭიმულ კანზე ზოგჯერ ქავილს გეწყება. თუ იგი ამასთან ერთად გამომშრალიცაა, მისი დატენიანება-დასველება დაგეხმარება ქავილის შემცირებაში. შესაძლოა, თვალები შუქისადმი მგრძნობიარე გახდეს და მასაც განუვითარდეს სიმშრალე. ეს ორსულობის ერთ-ერთი ნორმალური სიმპტომია.

24-ე და 28-ე კვირებს შორის პერიოდში ფეხმძიმეებს სისხლში შაქრის შემცველობაზე უკეთებენ ტესტს. თუ მაღალია შაქრის შემცველობა, ანუ ფეხმძიმეს დიაბეტი აქვს, იქმნება მძიმე მშობიარობის რისკი. ამიტომ ასეთ შემთხვევაში ამჯობინებენ მშობიარობას საკეისრო კვეთით.

საქმე ისაა, რომ დედის მაღალი შაქრიანობა ნაყოფს „აიძულებს“, ნორმაზე მეტი ცხიმი დააგროვოს. გარდა ამისა, ეს შეიძლება მშობიარობისას ბავშვის დაბალი წნევის მიზეზიც გახდეს. ჯანმრთელი ფეხმძიმესთვის კი, რომელსაც დიაბეტი არ აწუხებს, შარდში გარკვეული რაოდენობით შაქრის არსებობა ნორმალური მოვლენაა. ეს ხდება შაქრის დონის ცვლილებისა და თირკმელებში მისი მიმოცვლის გამო.

თირკმელები აკონტროლებენ ორგანიზმში შაქრის რაოდენობას; თუ შაქარი ჭარბად გროვდება, მაშინ მისი ნაწილი შარდთან ერთად გარეთ გამოიდევნება.

შარდში შაქრის არსებობას გლუკოზურია ეწოდება. დიაბეტის დიაგნოსტირებისთვის სისხლის ორი სახის ანალიზს აკეთებენ: სისხლში შაქრის შემცველობასა და გლუკოზის განსაზღვრაზე ორგანიზმის დატვირთვის შემდეგ. ანალიზს აკეთებენ უზმოზე. რჩევა: ანალიზის წინა დღეს ივახშმე და დილით, საუზმემდე წადი ლაბორატორიაში.

ქალების ორ პროცენტს ორსულობის დროს უვითარდება დიაბეტის მსუბუქი ფორმა, რომელსაც ორსულთა დიაბეტს უწოდებენ. მისი გაჩენის ალბათობა მით უფრო მეტია, რაც უფრო დიდი ასაკისაა მომავალი დედა. ორსულთა დიაბეტთან გამკლავებაში დიეტა დაგეხმარებათ. ჩვეულებრივ, ორსულთა დიაბეტი მშობიარობის შემდეგ მთლიანად ქრება.

​კითხვა 1.
​

• საკეისრო კვეთის შემდეგ რა ვადებში შეიძლება ორსულობა და მშობიარობა?

​საკეისრო კვეთის შემდეგ რეკომენდებულია 2-3 წლით დაცდა. თუ ორსულობა დადგა უფრო ადრე, არის რისკი, რომ ან ორსულობის ბოლო ტრიმესტრში, ან მშობიარობის დროს ძველი ნაკერი გაიხსნეს, რადგან ვერ გაუძლებს დატვირთვას. ეს რისკი 3 წლის შემდეგ თითქმის აღარ არსებობს.

კითხვა 2.

• მართალია, რომ საკეისრო კვეთის შემდეგ მუცელზე რჩება დიდი შრამი?

იშვიათი გამონაკლისის გარდა, ბავშვი ამოჰყავთ იმ ნაკვეთიდან, რომელიც კეთდება მუცლის ქვემოთ, თითქმის თმის ზრდის ხაზზე. შემდეგ ადებენ კოსმეტიკურ ნაკერს, რომელიც გარკვეული დროის შემდეგ თითქმის შეუმჩნეველია შიშველ ტანზე. საცვალი კი მთლიანად ფარავს მას.

კითხვა 3.

• მართალია, რომ თუ ბავშვი ვერ გაივლის ბუნებრივ სამშობიარო გზებს, მაშინ დედასა და ბავშვს შორის არ მყარდება ფსიქოლოგიური და ემოციური კავშირი?

ეს არის ყველზე ხშირი გაუგებრობა. ერთადერთი პრობლემა არის ფსიქოლოგიური, დედის სიყვარული არ არის დამოკიდებული იმაზე, თუ რა გზით მოევლინა პატარა ამ სამყაროს, მთავარი არის თუ როგორი სითბო და ზრუნვა ექნება მას შემდგომ და ის, რომ მთელი ცხრა თვე დედა და ბავშვი იყო ერთი სხეული, ეს არ იკარგება.

კითხვა 4.
​

• საკეისრო კვეთის შემდეგ ბავშვს აუცილებლად უჩნდება ნევროლოგიური პრობლემები და ხშირად ავადმყოფობს?

სტატისტიკის მიხედვით, ასეთი ბავშვების პრობლემები არ განსხვავდება იმ ბავშვებისაგან, რომლებიც მოევლინენ ქვეყანას ბუნებრივი გზით. ბავშვის ჯანმრთელობა დამოკიდებულია მშობიარობის მიმდინარეობაზე, დედის დაავადებებზე, მშობიარობის შემდგომ მოვლაზე და ა.შ.

კითხვა 5.
​

• საკეისროს კვეთის შემდეგ მართლა არ შეიძლება ძუძუთი კვება?

ერთადერთი, რასაც მოკლებულია ჩვილი საკეისროს შემდეგ ის არის, რომ ძუძუსთან მიახლოება ვერ ხერხდება დაბადებიდან ძალიან მალე. ძუძუთი კვება იწყება მეორე დღიდან – იმ დროიდან როდესავ ქალი გადაყვანილი იქნება მშობიარობისშემდგომ პალატაში, და მას იქ მოუყვანენ ჩვილს. რძე საკეისრო კვეთის შემდეგ მოდის ჩვეულებრივად მეორე – მეოთხე დღეს, ისევე როგორც ჩვეულებრივ მშობიარეს.

მწეველი დედის მიერ გამომუშავებული რძის რაოდენობა ბევრად ნაკლებია, ვიდრე არამწეველი ქალის. ამ დროს ჰორმონ პროლაქტინის დონე სისხლში მცირდება და არ გამომუშავდება საკმარისი რაოდენობის რძე.

რაოდენობასთან ერთად უარესდება რძის ხარისხიც. იგი აღარ არის მდიდარი საჭირო ვიტამინებით, სასარგებლო ფერმენტებით, ჰორმონებითა და ანტისხეულებით. გამოკვლევების თანახმად, რისკის ქვეშ არიან ბავშვები, რომელთა ორივე მშობელი მწეველია. ისინი ხშირად ავადდებიან ბრონქიტით, პნევმონიით და ასევე სიცოცხლის პირველ წელს ხშირია უეცარი სიკვდილიანობა.

მეძუძური დედის მიერ მოწეული 1 ღერიც კი, არ შეიძლება არ აისახოს ბავშვისა ჯანმრთელობაზე. ის აუცილებლად მიიღებს მავნე ნივთიერებების ულუფას დედის რძით.

მეძუძურმა დედამ, რომელიც ეწევა, აუცილებლად უნდა იცოდეს მოწევის შედეგები: რომ ნიკოტინი შეიწოვება სისხლიდან პირველი 30 წუთის განმავლობაში. შემდეგ მიეწოდება რძის მეშვეობით ბავშვს.

სიგარეტის ბოლი, რომელსაც ისუნთქავს პატარა, იწვევს გულისრევას, ალერგიას, სისხლძარღვების სპაზმს და სასუნთქი ორგანოების სხვადასხვა დაავადებას. ძილის დროს ხშირად იღვიძებს, მოუსვენრადაა და აგზნებულია;

მწეველი მშობლების ბავშვებს აღენიშნებათ მადის დაქვეითება, წონაში კლება, მათ უმრავლესობას თითქმის 100%-იანი მიდრეკილება აქვთ ალერგიული რეაქციებისადმი. რთულია ახალი პროდუქტის დამატება ბავშვის რაციონში, კანი რეაგირებს გამონაყარითა და ანთებებით, ხშირია კუჭნაწლავის ტრაქტის აშლილობა - ბავშვს აღენიშნება ხშირი მუცლის ტკივილი, მეტეორიზმი და ღებინება; ეცემა იმუნიტეტი;

ყველაზე საშიში არის მიდრეკილება ონკოლოგიური დაავადებებისადმი და ახალშობილების უეცარი სიკვდილიანობა. ნიკოტინი იწვევს ახალშობილის გულის მუშაობის დარღვევას და თუ დედა გააგრძელებს სიგარეტის მოწევას ძუძუთი კვების დროსაც, პატარას შეიძლება განუვითარდეს გულის უკმარისობა.

​ნიკოტინის ყოველდღიური ”მიღებით” ახალშობილს ერღვევა გულის რიტმი, რის შედეგადაც ვითარდება ისეთი დაავადებები, როგორიცაა ტაქიკარდია და არითმია. ახალშობილის ორგანიზმისათვის ასეთი დარღვევები სიცოცხლისთათვის შეუთავსებელია.

​იოდი ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების სტრუქტურული ელემენტია. თირეოიდული ჰორმონი ასტიმულირებს ენერგიის წარმოქმნას და ზრდის ჟანგბადზე ქსოვილების მოთხოვნას, ხელს უწყობს ცილების სინთეზს, ზრდას, ცხიმების, ნახშირწყლების ცვლას, ცენტრალური ნერვული სისტემის სტიმულაციას. 

სხვა ანაბოლური ჰორმონებისგან განსხვავებით, იგი არა მარტო ზრდის, არამედ ქსოვილთა დიფერენცირების პროცესსაც არეგულირებს და ამით ბავშვის ორგანიზმის ზრდასთან ერთად მის მომწიფებასაც უწყობს ხელს. 

მუცლადყოფნის პერიოდში ეს ჰორმონი აკონტროლებს ემბრიოგენეზს (ნაყოფის ფორმირებას), ორგანოებისა და სისტემების დიფერენცირებასა და მომწიფებას, ტვინის მომწიფებას, ინტელექტის ფორმირებას. 

მუცლადყოფნის ადრეულ ეტაპზე თირეოიდული ჰორმონის გავლენით ფორმირდება ძირითადი ცერებრული ფუნქციები. ამ ჰორმონის ნაკლებობა ტვინის განვითარება-ფორმირების ამა თუ იმ ეტაპზე შეჩერებას განაპირობებს, რასაც შეუქცევადი პროცესები, ადამიანის ინტელექტუალური და მოტორული ფუნქციების განუვითარებლობა მოჰყვება.

იმის მიხედვით, ცხოვრების რომელ ეტაპზე დაიწყო იოდის ნაკლებობა, მოსალოდნელია:

მუცლადყოფნის პერიოდში

• თვითნებური აბორტი;
• მკვდრადშობადობა, თანდაყოლილი ანომალიები;
• მაღალი პერინატალური სიკვდილიანობა;
• ნევროლოგიური კრეტინიზმი: გონებრივი ჩამორჩენა, სიყრუე, სიელმე;
• მიქსედემური კრეტინიზმი: გონებრივი ჩამორჩენა, ჰიპოთირეოზი, სიმაღლეში ჩამორჩენა;
• ფსიქომოტორული დარღვევები;

ახალშობილობის პერიოდში

• ნეონატალური ჰიპოთირეოზი;
• ნეონატალური ჩიყვი;

ბავშვებსა და მოზარდებში

• გონებრივი და ფიზიკური ჩამორჩენა;
• ყურადღების დეფიციტის სინდრომი;

მოზრდილებში

• რეპროდუქციული ფუნქციის დაქვეითება (უშვილობა);
• იოდინდუცირებული თირეოტოქსიკოზი;
• ბავშვის ენდემური კრეტინიზმით დაბადების რისკი (ქალებში);

ასაკის მიუხედავად - ჩიყვი.

იოდის დეფიციტის დროს ბავშვს უქვეითდება ფიზიკური და გონებრივი შრომის უნარი, ძილად არის მივარდნილი, აქვს მყარი შეკრულობა, ხშირად ცივდება, თმა სცვივა, ფრჩხილები ემტვრევა, აღენიშნება სიმსუქნისკენ მიდრეკილება. ეს ის კლინიკური ნიშნებია, რომლებსაც მშობლებმა ყურადღება უნდა მიაქციონ და ბავშვი დროულად მიიყვანონ სპეციალისტთან.

სათანადო ოდენობის იოდით ორგანიზმის უზრუნველყოფა ორგვარად შეიძლება: კვების ხასიათის შეცვლით და იოდშემცველი პრეპარატების მიღებით. კვების ხასიათის შეცვლა იოდით გამდიდრებული მარილის, წყლის, კარაქის, პურის, საკონდიტრო ნაწარმის, ხორცის ნაწარმის, რძისა და მისი ნაწარმის მიღებას გულისხმობს. იოდით ბუნებრივად მდიდარია ზღვის კომბოსტო, ოკეანის თევზი. ჩვილები-სთვის საგანგებოდ გამოდის იოდშემცველი ადაპტირებული რძის ნარევები. იოდის პრეპარატებს უპირატესად რისკის ჯგუფში შემავალ ბავშვებს უნიშნავენ.

რისკჯგუფებს ქმნიან:

• ჩვილები, რომლებიც ადრეული ასაკიდანვე გადაიყვანეს ხელოვნურ კვებაზე, მაგრამ არ იღებენ იოდით გამდიდრებულ ადაპტირებულ ნარევებს;
• 1-დან 4 წლამდე ასაკის ბავშვები, რომლებიც ჯერ არ იღებენ მარილიან საკვებს;
• სკოლამდელი და სკოლის ასაკის, უმთავრესად - ხშირად მოავადე ბავშვები, ასევე - ბავშვები, რომლებსაც აღენიშნებათ ფიზიკური განვითარების შეფერხების ნებისმიერი ფორმა, აქვთ ენდემური ჩიყვით დატვირთული მემკვიდრეობა;
• გარდატეხის ასაკის მოზარდები, განსაკუთრებით - გოგონები 11-12 წლიდან 16-18 წლამდე.

განურჩევლად იმისა, აქვს თუ არა იოდის უკმარისობა, მეძუძურმა დედამ პროფილაქტიკისთვის მაინც უნდა მიიღოს იოდიანი საკვები (მარილი მხოლოდ იოდიანი გამოიყენოს) და ამ ელემენტის შემცველი პრეპარატები. ეკოლოგიური პირობების, არაბალანსირებული რაციონის, აგრეთვე - იმის გათვალისწინებით, რომ ორგანიზმი შარდის მეშვეობით ყოველდღიურად კარგავს იოდის მარაგის 90 პროცენტს, პროფილაქტიკა აუცილებელია. თვით ბავშვის საკვებში 2 წლამდე არამცთუ იოდიანი, არამედ, საზოგადოდ, მარილის დამატება მიზანშეწონილი არ არის.

​ბავშვის თავის გამოჩენის შემდეგ დგება მისი მხრების ჯერი. ერთდროულად გამოსვლა მათ არ შეუძლიათ, ამიტომ იმისთვის, რომ პროცესი შედარებით ფიზიოლოგიურად განვითარდეს, ბავშვი უნდა გადაბრუნდეს გვერდზე.

ამაში მას დედის გარდა ვერავინ დაეხმარება. ამიტომ მან ღრმად უნდა ჩაისუნთქოს და ძალიან ძლიერად გაიჭინთოს. თუ დედას ეს არ გამოუვა, ბავშვის გვერდზე გადაბრუნებას ბებიაქალი უზრუნველყოფს, რაც ბავშვისთვის მთლად კარგი არ არის.

მას შემდეგ, რაც ბავშვის თავი და მხრები გარეთ აღმოჩნდება, სხეულის დანარჩენი ნაწილები ძალიან სწრაფად გამოვა.

ჭინთვების და სამშობიარო შეტევების დროს, ტკივილის შეგრძნების გადალახვაში და თვითფლობის შენარჩუნებაში, ძალიან ეხმარება სუნთქვითი ვარჯიშები.

ამიტომ კარგია, თუ ეს გათვალისწინებული გაქვთ და ფეხმძიმობის პერიოდში პრაქტიკა გაიარეთ და კარგად მოემზადეთ. ამიტომ კარგი იქნება თუ ტკივილისა და აღელვების მიუხედავად არ დაივიწყებთ ამას.

თუმცა უნდა ითქვას, რომ სუნთქვის მართვას თქვენ სავარაუდოდ მაინც ინტუიციურად დაიწყებთ - შეაჩერებთ მას ჩასუნთქვისას, ყველაზე მეტი დაძაბულობის დროს და გადახვალთ ზედაპირულ სუნთქვაზე მაშინ, როცა ბებიაქალი გთხოვთ - არ გაიჭინთოთ.

ჭინთვებს შორის მცირეხნიანი ინტერვალების დროს, ძალების აღსადგენად შეეცადეთ ისუნთქოთ მაქსიმალურად ღრმად, ნელა ჩასუნთქვითა და ასევე ნელა ამოსუნთქვით.

როდესაც ყველაფერი დამთავრდება და სრულ შვებას იგრძნობთ, გაიგონებთ ახალი ადამიანის, თქვენი პატარას პირველ ტირილს.

ამის შემდეგ ბებიაქალი ახალდაბადებულს თქვენს მუცელზე მოათავსებს - ეს ყველაზე მღელვარე მომენტია, რომელსაც ელოდით 9 თვის განმავლობაში, რადგან ბოლოს და ბოლოს შედგა ასე ნანატრი კონტაქტი ორ ყველაზე ახლობელ ადამიანს - თქვენსა და თქვენს პატარას შორის.

იმ ფიზიკური სტრესის შემდეგ, რასაც განიცდის პატარა დაბადების მომენტში, მისი თავი და პირისახე ცოტათი შეშუპებულია, თუმცა ეს ნორმალური, დროებითი მოვლენაა და ნუ შეშინდებით.

საკვებისადმი გულგრილი დამოკიდებულება შესაძლოა ბავშვის პიროვნული თავისებურება იყოს, მაგრამ ზოგჯერ ორგანიზმში არსებულ დისბალანსზე მიუთითებს ხოლმე.

ბავშვის მადაზე სხვადასხვა ფაქტორი მოქმედებს, განსაკუთრებით კი ნერვული და კუჭ-ნაწლავის სისტემები. ცენტრალური ნერვული სისტემა გახლავთ შიმშილის და დანაყრების პროცესების მთავარი მარეგულებელი, გარდა ამისა ის გასტრონომიულ გემოვნებაზეც ახდენს გავლენას.

ასე მაგალითად, ნახშირწყლებით მდიდარი საკვები ორგანიზმში სეროტონინის (ნივთიერება, რომელიც ამაღლებს გამძლეობას სტრესისადმი) რაოდენობას ზრდის, ამიტომაცაა, რომ აღგზნებად ბავშვებს უყვართ ცომეული და ტკბილეული.

​მათთვის საფუძვლიანი კვების ორგანიზება ხშირად რთულია, რადგან ნებისმიერი წვრილმანი იპყრობს მათ ყურადღებას და არღვევს ჭამის პროცესზე კონცენტრაციას (თუმცა ნებისმიერი ბავშვი, დაღლილობის, ან აღგზნების შემთხვევაში, შესაძლებელია უარს ამბობდეს ჭამაზე, ზურგს აქცევდეს თეფშს).

ნერვული სისტემა მჭიდროდაა დაკავშირებული კუჭ-ნაწლავის სისტემასთან, გავლენას ახდენს მონელებისათვის საჭირო ნივთიერებების გამოყოფაზე – საკვები, რომელსაც სიამოვნებით მიირთმევთ, უკეთ აითვისება. და პირიქით, საჭმლის მომნელებელი სისტემის ბალანსის დარღვევა ან დაავადება, იწვევს მადის დაქვეითებას.

შესაძლოა, ბავშვი უარს ამბობდეს რომელიმე პროდუქტზე, თუ მისი მონელების სისტემა მას ვერ ერევა (ხშირად რძე არ უყვართ, ორგანიზმის მიერ მისი აუთვისებლობის შემთხვევაში). უმადობა ჩნდება, ავადმყოფობის დროსაც, როდესაც ორგანიზმის მთელი ძალისხმევა მიმართულია გამომწვევთან ბრძოლაზე.

უმადობის პრობლემა, პედიატრთან ერთად უნდა გადაწყვიტოთ. ექიმთან ვიზიტამდე, ეცადეთ რამდენიმე დღის განმავლობაში, ჩაიწეროთ, რას და რა რაოდენობით მიირთმევს თქვენი პატარა. ექიმი შეაფასებს რაციონს და გირჩევთ, საჭიროების შემთხვევაში, როგორ გამოასწოროთ ის. ხშირად ისეც ხდება, რომ პატარას უმადობას დაუმსახურებლად აბრალებენ.

ბავშვის მადას უმეტესწილად მშობლები აყალიბებენ, ამიტომ დაეხმარეთ მას სწორად განეწყოს საკვებისადმი. დააწესეთ კვების რეჟიმი, მაგრამ ბავშვის არჩევანიც გაითვალისწინეთ, მაგ.: ნუ დააძალებთ მსუყე სადილს, თუ მას ხშირად და მცირე პორციებით უყვარს ჭამა. გაითვალისწინეთ, ბავშვის ნერვული სისტემის თავისებურებები.

აღგზნებულ ბავშვს მიეცით საშუალება დამშვიდდეს და მხოლოდ შემდეგ დასვით მაგიდასთან. ეცადეთ სუფრასთან რამით დააინტერესოთ: ფერადი ჭურჭლით, კერძების ლამაზად გაფორმებით, ახალი გემოებით.

არ გამოიყენოთ ტკბილეული წახალისების მიზნით (“მიირთვი სუპი – მიიღებ კანფეტს”). ბავშვის თვალში ტკბილეულს არ უნდა ენიჭებოდეს, მთავარ კერძზე დიდი მნიშვნელობა. თუ პატარა კატეგორიულ უარს აცხადებს რომელიმე პროდუქტზე, ნუ აძალებთ. 

ექიმთან ერთად შეარჩიეთ მისი შემცვლელი. მშობლებისათვის ბავშვის “უჭმელობა”  ძალიან პრობლემური თემაა, მოითხოვს დიდ ძალისხმევას და მოთმინებას.

გთავაზობთ რჩევებს, რომელიც დაგეხმარებათ, ბავშვის კვების პროცესი ორივე მხარესთვის ნაკლებად სტრესული გახადოთ.

• არ იომოთ – თავიდანვე პირობა დადეთ – არ გააჩაღოთ ომი კვების თემის ირგვლივ.

 

• მოთმინება – ხშირად, თქვენი პატარას თავისუფლების დეკლარაცია ეწინააღმდეგება თქვენს გეგმებს მის მენიუსთან დაკავშირებით. შედეგად – ტირილი და ცრემლი. ბავშვი გიწყობთ გამოცდებს, სცდის თქვენ მოთმინებას თავისი განვითარების ყველა ეტაპზე. თუ ბავშვის ქცევა შეესაბამება მის ასაკს, ეცადეთ სუფრასთან კაპრიზები მშვიდად მიიღოთ.

 

• არასოდეს არ გამოამჟღავნოთ, რომ მოთმინებას კარგავთ – იმ შემთხვევაშიც კი, თუ აღარც ძალა და აღარც მოთმინება გაგაჩნიათ, ბოლომდე მტკიცე და მშვიდი პოზიცია შეინარჩუნეთ. ყველანაირად ეცადეთ დამალოთ გაღიზიანება. პატარები დიდი მანიპულატორები არიან და სანამ თქვენი შვილი ხედავს თუ რამდენად მნიშვნელოვანია თქვენთვის მის მიერ, იმ ერთი კოვზი წვნიანის თუ ბოსტნეულის შეჭმა, ის სიჯიუტეს გამოავლენს. უბრალოდ იმიტომ, რომ შეუძლია ასე ქცევა. თუ ყველაფრის მიუხედავად, ბავშვმა არ მიირთვა, არაფერი შეიმჩნიოთ და დროის რაღაც მონაკვეთში კიდევ სცადეთ.

 

• აჭამეთ ბავშვს, მხოლოდ მაშინ როცა მშიერია – მიაჩვიეთ პატარა მიირთვას საკვები, მხოლოდ შიმშილის შემთხევაში. ყველა ჩვენთაგანი იბადება ინდივიდუალური კვების მოთხოვნილებით. ეს ჩვევა ზრდასრულობაშიც გამოადგება, როდესაც შიმშილის შინაგანი სიგნალები ხშირად, გარე სიგნალებით ინაცვლება. ზრდასრულები ხშირად მიირთმევენ ხათრის, თვალხარბობის გამო ან უბრალოდ იმიტომ, რომ ჭამის დრო დადგა.

​

• უარის მიზეზი – როდესაც პატარა უარს ამბობს ჭამაზე, ეცადეთ გაარკვიოთ რაში მდგომარეობს უარის მიზეზი:

- ბავშვი დანაყრდა – როდესაც პატარა დანაყრდა და მას ჯერ შესაბამისი ლექსიკონი არ გააჩნია, იმისათვის რომ ეს გაგაგებინოთ, იყავით ლმობიერნი. როცა წამოიზრდება, ასწავლეთ დანაყრების ზრდილობიანი გამოხატვა.

- ცუდ განწყობაზეა – თუ ბავშვი ცუდ გუნებაზეა, ეს კიდევ უფრო პრობლემატურს ხდის საკვების მიღების პროცესს. ასეთ შემთხვევაში გამოიჩინეთ მოთმინება და თუ საჭიროა ცოტა ხნით გადადეთ კვება.

შემთხვევითობა – ყველაზე ხშირ შემთხვევაში საჭმელს ყრიან, აფურთხებენ, ისვრიან ძალიან პატარები, თუმცა ამგვარი ქცევა მოზრდილებშიც გვხვდება. თუ მსგავსი რამ ერთჯერადად მოხდა, პატარას არ გაუბრაზდეთ, შესაძლოა უბრალოდ შემთხევაა. მშვიდად ააყენეთ სუფრიდან და აუხსენით, რომ ასეთი ქცევა მიუღებელია.

• არ შეწყვიტოთ მცდელობა – წინასწარ მოემაზადეთ იმისათვის, რომ  ბევრი დრო და მოთმინება დაგჭირდებათ. მნიშვნელოვანი მხოლოდ ის კი არ არის, რამდენი კოვზი საჭმელი მიირთვა თქვენმა პატარამ, არამედ ისიც, რომ თქვენ გამოიმუშავებთ მოთმინების უნარს სტრესულ სიტუაციაშიც კი, გულისხმიერები იქნებით თქვენი შვილის მიმართ იმდენად, რამდენადაც საჭიროა და იმდენჯერ, რამდენჯერაც საჭიროა.

 

• მაგალითი – როგორ მივაღწიოთ იმას, რომ პატარა სიამოვნებით მიირთმევდეს ჯანმრთელობისთვის სასარგებლო საკვებს? ხშირად მოამზადეთ ასეთი საკვები არა მხოლოდ პატარასთვის, არამედ მთელი ოჯახისთვის. ხშირად მიირთვით ჯანსაღი კერძები სუფრასთან ბავშვთან ერთად, ოჯახის წევრების მადიანი და ხალისიანი განწყობა ჯანსაღი საკვებისადმი თვალსაჩინო უნდა იყოს მისთვის.

 

• მოარიდეთ ბავშვის თვალს ან სულ ნუ შეიძენთ ისეთ საკვებს, რომელიც არ გსურთ, რომ მიირთვას (ტკბილეული, ჩიპსები, კრეკერები და სხვა).

ეცადეთ, მოცემული სტრატეგიები პრაქტიკაში სულ გამოიყენოთ, დამატებითი საკვების რაციონში შეყვანის დღიდან. კვების პროცესს შეხედეთ, როგორ სრულმეტრაჟიან ფილმს და არა როგორც ცალკეულ კადრს.

თანდათან მიაგნებთ  ამ საჭირო და რთული პროცესის ორგანიზების ხერხს. იქნება იღბლიანი და უიღბლო დღეებიც. პატარა ბავშვების დამოკიდებულება ჭამისადმი ზოგჯერ ყოველდღიეურად იცვლება. იყავით  პოზიტიურები და ორიენტირებულები პროგრესსზე.

აშერმანის სნდრომი - ​მენსტრუალური და რეპროდუქციული ფუნქციის დარღვევა, რომელიც განპირობებულია საშვილოსნოსშიდა სინექიებით (შეხორცებებით);

საშვილოსნოსშიდა სინექიები წარმოიქმნება საშვილოსნოს ლორწოვანის ტრავმატიზაციის შედეგად, რაც ყველაზე ხშირად აღინიშნება ორსულობის ხელოვნური ინსტრუმენტული შეწყვეტის, მშობიარობისშემდგომი საშვილოსნოს გამოფხეკის დროს; უფრო იშვიათად – არაორსული საშვილოსნოს გამოფხეკისას, საშვილოსნოსშიდა სისხლდენებისა და ენდომეტრიუმის პოლიპების გამო.

შეხორცებები საშვილოსნოს წინა და უკანა კედელს შორის იწვევს დეფორმაციას, ხშირად საშვილოსნოს ღრუს ობლიტერაციას. ენდომეტრიუმი განიცდის ატროფიულ ცვლილებებს.

​ვითარდება მეორადი ამენორეა და უნაყოფობა. ამ სიმპტომების გამოვლენა იმ ქალებში, რომლებმაც გადაიტანეს ინსტრუმენტული ჩარევა საშვილოსნოს ღრუში, გვაძლევს აშერმანის სინდრომის არსებობის ვარაუდის საფუძველს.

დამახასიათებელია ესტროგენისა და პროგესტერონის უარყოფითი სინჯი: მენსტრუაციის მსგავსი სისხლდენის არარსებობა ესტროგენის დანიშვნისას 4-5 დღის განმავლობაში (მაგალითად, ეთილესტრადიოლი (მიკროფოლინი) 0,05 მგ 2-ჯერ დღეში სუბლინგვურად) და პროგესტერონის შემდგომი შეყვანისას 6 დღის განმავლობაში (1 მლ 1% ხსნარი ყოველდღიურად კუნთში).

აშერმანის სინდრომის დიაგნოზს ადასტურებს ჰისტეროსკოპიის და (ან) ჰისტეროგრაფიის მონაცემებიც: საშვილოსნოსშიდა სინექიების, საშვილოსნოს ღრუს ობლიტერაციისა და დეფორმაციის გამოვლენა.

მენსტრუალური ციკლისა და რეპროდუქციული ფუნქციის აღდგენის მხრივ, პროგნოზი კეთილსაიმედოა. ორსულობის დადგომისას მაღალია თვითნებური აბორტის, არაპროგრესირებადი ორსულობისა და პლაცენტის მჭიდრო მიმაგრების განვითარების რისკი.

პროფილაქტიკა: საშვილოსნოს ღრუში ინსტრუმენტული ჩარევების შეზღუდვა და ამ პროცედურების ფრთხილად განხორციელება (განსაკუთრების ორსულებში და ორსულობის შემდგომ) და ენდომეტრიუმის პოლიპების მოცილება მხოლოდ ჰისტეროსკოპიის კონტროლის ქვეშ.

​ახალშობილი ამ სამყაროს ევლინება შთაბეჭდილებების დიდი მარაგით. ის შეგრძნებებს გრძნობის ყველა ორგანოს საშუალებით იღებს. ახალშობილს გააჩნია გრძნობის ხუთივე ორგანო: მხედველობის, სმენის, ყნოსვის, შეხების და გემოს შეგრძნების ორგანოები.

ამ ეტაპზე უკვე საკმაოდაა შესწავლილი კვირების მიხედვით მუცლადყოფნის პერიოდში პატარას განვითარება.

მესამე კვირის ბოლოდან მას უკვე უცემს გული;

მეხუთე კვირაზე იწყება ყველაზე მნიშვნელოვანი ეტაპი ადამიანის განვითარებაში: იწყება ტვინის ქერქის ხვეულების ფორმირება, რაც მომავალში მზარდ ორგანიზმს მისცემს მოძრაობის, აზროვნების, ლაპარაკის, შემოქმედების საშუალებას;

მეცხრე კვირაზე ნაყოფის ენაზე უკვე ჩნდება გემოვნების რეცეპტორები და მას შეუძლია გაარჩიოს მის ირგვლივ არსებული სანაყოფე სითხის გემო და მოახდინოს მასზე რეაგირება;

მეათე კვირაზე მგრძნობიარე ხდება კანის მთელი ზედაპირი;

მეათე-მეთერთმეტე კვირა-ეს ის პერიოდია, როდესაც ბავშვი გარკვევით გრძნობს შეხებას, სითბოს და სიცივეს, ტკივილს, მაგრამ ყველაზე მთავარი ის არის, რომ მან უკვე იცის ამ იმპულსებზე რეაგირება. თუ შეგრძნებები მისთვის უსიამოვნოა, ის იცვლის მიმიკას;

მეთექვსმეტე კვირაზე ბავშვს უვითარდება სმენა. თავიდან მას დედის სხეულის ბგერები ესმის: გულისცემა, სისხლის ხმაური, პერისტალტიკის ბგერები. ის მათ დახშული სახით ღებულობს, რადგან ეს ბგერები წყლის გარემოს გავლით აღწევენ ბავშვამდე. შემდგომში ბავშვი ნელ-ნელა იწყებს გარე ბგერათა გაგონებასაც. დადგენილია ის ფაქტი, რომ მას შეუძლია ცალკეულ ბგერათა “დამახსოვრება” , ხმათა გარჩევა. ამ ეტაპზე ნაყოფს განვითარებული აქვს მგრძნობიარობის თითქმის ყველა ფორმა.

მეთვრამეტე კვირაზე კვირაზე ბავშვი თითებით ეხება ჭიპლარს, ამოძრავებს ხელებს, ეხება სახეს და ხელებით იფარავს მას უსიამოვნო ბგერების გაგონებაზე;

დაახლოებით მეოცე კვირაზე დედა გრძნობს პატარას მოძრაობას და ეს ძალიან მნიშვნელოვანი მომენტია. ეს ხომ თქვენს პატარასთან პირველი შეხვედრაა-სხეულისმიერი კონტაქტი!

ორსულობის მეექვსე თვეზე ბავშვს ესმის, გრძნობს გემოს. ის რეაგირებს მაშინ, როდესაც თქვენ მუცელს ხელს შეახებთ;

მეცხრე თვეზე პატარას უვითარდება მხედველობა.

მაშ ასე, ჩვენ მოკლედ გავეცანით ნაყოფის გრძნობის ორგანოთა განვითარების საკითხს მუცლადყოფნის პერიოდში. სწორედ ამ ცოდნას ემყარება ბავშვთან დაბადებამდელი ურთიერთობის სხვადასხვა თეორია.

​აპგარის სკალა ხუთ მაჩვენებელს აერთიანებს. ესენია:

• გულისცემა;
• სუნთქვა;
• რეფლექსები;
• კუნთების ტონუსი;
• კანის ფერი.

თითოეული მათგანი ქულებით ფასდება: მინიმუმი - 0 ქულა, მაქსიმუმი – 2. შემდეგ ხდება ამ ქულების შეჯამება. თუ პატარამ ხმამაღალი ტირილით გვამცნო, რომ ქვეყნიერებას მოევლინა,

თანაბრად და ღრმად ჩაისუნთქა - ის 2 ქულას იღებს. თუ ხმა სუსტდება და სუნთქვაც ზედაპირულია, პატარას მდგომარეობა ერთი ქულით ფასდება. თუ პაწია საერთოდ არ სუნთქავს, ექიმიც ნულს `უწერს~, მაგრამ ეს ყოველთვის არ ნიშნავს კატასტროფას - ნული ქულა ჯანმრთელმა ახალშობილმაც შეიძლება მიიღოს, როცა სისხლში ჯერ კიდევ აქვს დედის ორგანიზმიდან მიღებული ჟანგბადის მარაგი.

ასეთი რამ, ჩვეულებრივ, მაშინ ხდება, როდესაც შენარჩუნებულია სისხლის მიმოქცევა ჭიპლარის მეშვეობით. როგორც კი ჭიპლარი გადაიჭრება, ჯანმრთელი ჩვილი პირველად ჩაისუნთქავს. ახალშობილს აუცილებლად უნდა ჰქონდეს გულისცემა. თუ მისი სიხშირე წუთში 100 დარტყმას აღემატება, შეფასება ორს უდრის, თუ ნაკლებია - ერთს.

ხელ-ფეხის აქტიური მოძრაობა 2 ქულაა, უფრო დუნე – 1, ხოლო მოდუნებული კუნთები 0 ქულით ფასდება. დაბადებისთანავე მოწმდება ქუსლის რეფლექსი და კათეტერის მეშვეობით ცხვირიდან ლორწოს ამოწოვისას ახალშობილის რეაქცია. თუ პატარას ეს პროცედურა არ მოეწონა და პროტესტი ტირილით გამოხატა, ყველაფერი რიგზეა – ჩვილი დამსახურებულ 2 ქულას იღებს.

არასასიამოვნო გრიმასა ერთი ქულაა, ხოლო რეფლექსური პასუხის არარსებობა - ნული. კანის ფერი გვიჩვენებს, აქვს თუ არა ახალშობილს ასფიქსია და როგორია მისი ხარისხი.

თუ პაწიას სხეული მთლიანად ვარდისფერია, ექიმი ორიანს დაუწერს, თუ ხელ-ფეხს სილურჯე დაჰკრავს - ერთიანს, ხოლო თუ მთელი სხეული ფერმკრთალი ან ლურჯია, შეფასება ნულს უდრის. დაბადებიდან ერთი წუთის შემდეგ ათ ქულას ბავშვები იშვიათად იღებენ. ექიმები წერენ, რომ ძალიან კარგი შეფასება ყოველთვის როდია კარგი – შესაძლოა, ის ბავშვის ზედმეტ აგზნებაზე მიუთითებდეს, რაც გართულებული მშობიარობის შედეგია.

საუკეთესო `ნიშანი 8-9 ქულაა. არც შვიდიანია ურიგო. თუ პირველი წუთის განმავლობაში შეფასება უფრო ნაკლებია, პატარას შვიდი წუთი ეძლევა `ნიშნის გამოსასწორებლად.

ამ ხნის განმავლობაში ახალშობილმა ძალები უნდა აღიდგინოს, რათა სასურველი რვიანი მიიღოს. თუ პაწაწინას საადაპტაციო რეზერვები ამოწურული არ აქვს, ის თვალსა და ხელს შუა გავარდისფრდება, დაიწყებს ხმამაღალ ტირილს, რიტმულ სუნთქვას, აამოძრავებს კიდურებს, თუმცა ასეთ ახალშობილს ნევროლოგის დაკვირვება მაინც სჭირდება.

თუ ბავშვმა დაბადებისას 5-6 ქულა დაიმსახურა, ესე იგი მას მსუბუქი ასფიქსია აქვს გადატანილი, ხოლო 1-4 ქულა მძიმე ასფიქსიაზე მეტყველებს.

რაც უფრო დაბალია შეფასება აპგარის სკალის მიხედვით დაბადებისას და 5 წუთის შემდეგ, მით უფრო მაღალია შემდგომში პატარას ფსიქომოტორული და ფიზიკური განვითარების დარღვევის რისკი. საბედნიეროდ, ჩვილის ორგანიზმს უზარმაზარი აღდგენითი უნარი აქვს, უბრალოდ, საჭიროა მისი სათანადო მოვლა და აუცილებლობისას დროული მკურნალობა.

ახალშობილის თავის გარშემოწერილობა დაახლოებით 33-36 სანტიმეტრია და გულმკერდისას აღემატება. მალე ეს თანაფარდობა იცვლება.

აღნიშნული ცვლილება მნიშვნელოვანია ზოგიერთი მდგომარეობის დროული დიაგნოსტიკისთვის: თავის სწრაფი ზრდა შესაძლოა ქალასშიგა წნევის მომატების ნიშანი იყოს;

​თუ შუბლის ბორცვებიც  არაბუნებრივად დიდდება, მაშინ რაქიტია სავარაუდო; თუ გულმკერდის ზომა ვერა და ვერ უსწრებს თავისას, შესაძლოა, პაწაწინას კვება აკლდეს ან საკვებს ვერ ითვისებდეს. ერთი სიტყვით, თუ შეამჩნიეთ, რომ გულმკერდის ზრდის ტემპი ჩამორჩება თავისას, დროულად მიმართეთ პედიატრს.

ფიზიოლოგიური კლიმაქსი 43-45 წლიდან იწყება და სხვადასხვანაირად ვლინდება. ზოგჯერ უსიმპტომოდ მიმდინარეობს - მენსტრუაცია წყდება და ყველაფერი ამით მთავრდება; ზოგჯერ ვითარდება ოლიგომენორეა - აირევა მენსტრუალური ციკლი, ანუ ხდება მენსტრუაციის გადაცილება 2, 3, 6 თვეში ერთხელ, შემდეგ ციკლი წყდება და კლიმაქსური პერიოდი ამით სრულდება.

მაგრამ არის უფრო რთული შემთხვევებიც, როდესაც ამ ყველაფერს ვაზომოტორული გამოვლინებები ერთვის: ალები, წამოხურება, რაც ძალზე შემაწუხებელია. მეტად მნიშვნელოვანია, რამდენად ხშირად შეინიშნება ეს მოვლენა. შესაძლოა, ქალი წამოხურებას და ალებს დღეში 1-2-ჯერ გრძნობდეს; არის შემთხვევები, როდესაც ძლიერ ხშირად უჩივის.

ამის კვალობაზე ჩარევაც სხვადასხვანაირია საჭირო. როდესაც კლიმაქსი ფიზიოლოგიურად მიმდინარეობს და ის გამოვლინებები, რომლებიც ზემოთ ვახსენეთ, იშვიათია, ქალი შრომისუნარიანია და განსაკუთრებულ დისკომფორტს არ განიცდის, არავითარი ჩარევა არ გვჭირდება - ეს პერიოდი თავისთავად გაივლის.

მაგრამ როდესაც მეორეული მოვლენები ერთვება, ქალმა შეიძლება შრომის უნარი დაკარგოს, თუნდაც იმიტომ, რომ შუა საუბრის დროს წამოხურების, გაწითლების, სუნთქვის გაძნელების გამო ხალხთან ურთიერთობისას უხერხულობას გრძნობს. ეს ნერვულ სისტემაზეც მოქმედებს და შორმის უნარსაც აქვეითებს.

ასეთ დროს მოსალოდნელია არტერიული წნევის მომატება, უძილობა... ამ შემთხვევაში მედიკამენტურ მკურნალობასაც კი მივმართავთ. ზოგჯერ ფსიქიკა ისეა დარღვეული, რომ გინეკოლოგიური დახმარება საკმარისი არ არის და კონსულტაციისთვის ნევროპათოლოგს მივმართავთ. ეს მდგომარეობა დიდ ყურადღებას მოითხოვს.

ნაადრევი კლიმაქსი შეიძლება 20-25 წლის ასაკშიც კი დაიწყოს. ის ციკლის დარღვევით გამოვლინდება. ციკლის გაქრობაც კია მოსალოდნელი. მიზეზი სხვადასხვა რამ არის, უმეტესად  - ჰორმონული დარღვევები,  რასაც,  თავის მხრივ,  ჰიპოფიზ-ჰიპოთალამუს-საკვერცხეების ფუნქციაში მომხდარი ცვლილებები იწვევს.

იწყება იმით, რომ ახალგაზრდა ქალს უწყდება მენსტრუალური ციკლი, რითაც გადაგვარდება რეპროდუქციული ფუნქცია, ხდება საკვერცხეების ნაადრევი განლევა. ამ დროს ძალზე სერიოზული გამოკვლევებია ჩასატარებელი, რათა გამოვავლინოთ, საიდან იღებს სათავეს დარღვევა და მკურნალობაც სწორად წავრმართოთ. ამ შემთხვევაში აუცილებლად დაგვჭირდება ჩანაცვლებითი თერაპია. როგორი სქემით, ეს მიზეზზეა დამოკიდებული.

კლიმაქსური პერიოდის ხანგრძლივობა ძალზე ვარიაბელურია. ზოგს ის მთელი ცხოვრება უგრძელდება. მე თვითონ მყოლია 75 წლის პაციენტი კლიმაქსური სინდრომით. ზოგს ძალიან სწრაფად გაუვლის, 1-2- წელიწადში უგვარდება ყოველგვარი პრობლემა. ისიც შესაძლოა, ქალს თავიდან არაფერი აწუხებდეს და მოგვიანებით გაუჩნდეს კლიმაქსით გამოწვეული დისკომფორტი. ეს ყველაფერი მეტად ინდივიდუალურია და მიდგომაც ინდივიდუალური, სპეციფიკური სჭირდება.

კლიმაქსურ პერიოდში განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიექცეს ძვლების მდგომარეობას, რადგან იქმნება ოსტეოპოროზის განვითარების საფრთხე. ეს დაავადება მსოფლიო ჯანდაცვის მეტად მნიშვნელოვან პრობლემას წარმოადგენს - ქალების 18%-ს აქვს ოსტეოპოროზი, ხოლო 50%-ს - ოსტეოპენია.

ოსტეოპოროზს მდუმარე ეპიდემიას უწოდებენ, რადგან ძვლოვანი მასის დაკარგვა თანდათანობით მიმდინარეობს და ხშირად მხოლოდ მოტეხილობის შემდეგ დიაგნოსტირდება. კლიმაქსურ პერიოდში აუცილებელია სისხლის გამოკვლევა ელექტროლიტებზე, დენსიტომეტრიის ჩატარება, რათა ოსტეოპოროზის განვითარება არ გამოგვეპაროს.

დენსიტომეტრია ნაჩვენებია მენოპაუზის დადგომიდან პირველი რამდენიმე წლის განმავლობაში, განსაკუთრებით - საკვერცხეების ოპერაციის (ამოკვეთის) შემდეგ. ეს იმდენად პოპულარული და ფართოდ გაშუქებული თემაა, რომ მოსახლეობის ძირითადმა ნაწილმა მის შესახებ, ასე თუ ისე, იცის, თუმცა სასურველია, ინფორმაცია მოსახლეობის ყველა ფენამდე მივიდეს - რაც უფრო ადრე დავიწყებთ მკურნალობას, რაც უფრო ადრე შევავსებთ ნაკლოვანებას, მით უფრო უკეთესი იქნება შედეგი.

ამ დროს ჩანაცველებით თერაპიასთან ერთად აუცილებელია კალციუმის შემცველი პრეპარატების მიღებაც. პროფილაქტიკისთვის აუცილებელია, საკვებთან ერთად ყოველდღიურად მივიღოთ 1,5 გრამი კალციუმი, რომელსაც ყველაზე მეტად შეიცავს ნატურალური რძის პროდუქტები. სასურველია, ქალმა რაც შეიძლება მეტი ხანი დაყოს სუფთა ჰაერზე, რათა კანმა მიიღოს მზის სხივების აბაზანა. საჭიროა ბევრი, მაგრამ ფრთხილი მოძრაობა.

ოსტეოპოროზის დროს ინიშნება ჰორმონჩანაცვლებითი თერაპია, კალციტონინები, ბიფოსფონატები, ფთორიდები და ვიტამინ D3-ის აქტიური მეტაბოლიტები. ქალბატონებს ვურჩევთ, მიიღონ კალციუმის შემცველი პროდუქტები. განსაკუთრებით საზიანოა დიეტა, რაციონიდან რძის პროდუქტების ამოღება.

უნდა მიირთვათ ყველაფერი, ოღონდ ზომიერად. ძალზე სასარგებლოა კალციუმის შემცველი პროდუქტისა და სამკურნალო საშუალების მიღება ძილის წინ, რადგან ღამით ორგანიზმი უფრო მეტ კალციუმს კარგავს, ვიდრე დღისით.

როგორც აღვნიშნე, ორგანიზმისთვის კალციუმის ძირითად წყაროს წარმოადგენს ნატურალური რძის პროდუქტები, მაგრამ ნუ შემოიფარგლებით მხოლოდ ყველით. კალციუმის წყაროა ასევე ლობიო, შვრიის ბურღული, წიწიბურა, ოხრახუში და სოია, ხშირად ჩართეთ საკვებ რაციონში თევზი, რომელიც, გარდა კალციუმისა, შეიცავს ფოსფორსაც, ხოლო ზღვის კომბოსტოში დიდი რაოდენობით არის D ვიტამინი.

მეტ-ნაკლებად მსუბუქი კლიმაქსური პერიოდის დროს აღმოცენებულ პრობლემებს ძალიან კარგად აგვარებს კონტრასტული შხაპი, კუნელისა და ვალერიანის ან რომელიმე სხვა დამამშვიდებელი მცენარეული ნაყენის მიღება.

​მძიმე ფორმის დროს სერიოზული მედიკამენტური ჩარევაა საჭირო. მიზანშეწონილად არ მიმაჩნია ამ პრეპარატების დასახელება მედიის საშუალებებით, რადგან თვითმკურნალობამ შეიძლება უფრო მძიმე შედეგი გამოიღოს. ზემოთ აღწერილი ჩივილების დროს საჭიროა ექიმ გინეკოლოგის კონსულტაცია, რომელიც ყოველ ცალკეულ შემთხვევაში ინდივიდუალურად შეარჩევს მკურნალობის სქემას, რადგან ყველა ადამიანს განსაკუთრებული, ინდივიდუალური, სპეციფიკური მიდგომა სჭირდება.

​ორსულობას, როგორც წესი, თან სდევს კალციუმის ცვლის დარღვევა. ეს მინერალი განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მომავალი დედის ორგანიზმისთვის. ჯანმრთელ ქალს ეს ცვლილებები გარეგნულად არ ეტყობა, მაგრამ თუ ორგანიზმში
კალციუმის ცვლა უკვე ორსულობამდეა დარღვეული, ორსულობისას იგი უმალვე იწყებს გამოვლინებას.

გარდა იმისა, რომ კალციუმი  ამაგრებს მომავალი დედის ძვლებსა და კბილებს, ამ ნივთიერების გარეშე შეუძლებელია ნაყოფის ძვლოვანი ქსოვილისა და კბილების ჩამოყალიბება, რაც დაახლოებით ორსულობის მე-8 კვირიდან იწყება.

ბევრი ორსული საკვებიდან ვერ იღებს საკმარისი რაოდენობის კალციუმს. მათი დღიური რაციონი მხოლოდ 700 მგ-მდე კალციუმს შეიცავს. ქალების უმრავლესობა სათანადოდ არ აფასებს კალციუმის მნიშვნელობას ნაყოფის განვითარებისთვის. ზოგიერთი მათგანი იღებს ვიტამინებსა და საკვებ დანამატებს, მაგრამ ისინი შეიცავს კალციუმის დღიური ნორმის მესამედს ან კიდევ უფრო ნაკლებს.

ამიტომაც ასე ხშირია ორსულებს შორის კალციუმის უკმარისობა. გარდა ამისა, ორსულობას ხშირად თან სდევს ისეთი ქრონიკული დაავადებების გამწვავება, როგორიც არის გასტრიტი, დუოდენიტი, ენტერიტი, კოლიტი. ამ დაავადებებმა შესაძლოა დაარღვიოს კალციუმის შეწოვა და დასწიოს ორგანიზმში მისი დონე საკვებიდან ადეკვატური დღიური ნორმის მიღების შემთხვევაშიც კი. ამავე დროს, არსებობს უამრავი ფაქტორი, რომლებიც, პირიქით, ხელს უწყობს კალციუმის შეწოვას:

• კალციუმიანი პროდუქტების მიღებისას აუცილებელია ფოსფორის თანაობა, ფოსფორით კი მდიდარია თევზი.
• კალციუმის შეწოვასა და ათვისებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს D ვიტამინი.

კალციუმისგან განსხვავებით, D ვიტამინს ჩვენი ორგანიზმი წარმოქმნის მზის სხივების ზემოქმედებით. დღეში 2-3-ჯერ 15 წუთით მზეზე ყოფნა საკმარისია საჭირო ოდენობის D ვიტამინის სინთეზირებისთვის, ამიტომ ორსულისთვის რეკომენდებულია სუფთა ჰაერზე დიდხანს ყოფნა.

D ვიტამინის ბუნებრივი წყაროა კვერცხის გული, ორაგული და ქაშაყი. გახსოვდეთ: მართალია, ორსულებისთვის განკუთვნილი ვიტამინები და მულტივიტამინები კალციუმზე თქვენს მოთხოვნილებას ვერ დააკმაყოფილებს, მაგრამ D ვიტამინის რეკომენდებული მარაგის შექმნაში აუცილებლად დაგეხმარებათ.

როდესაც ორგანიზმი საკმარისი რაოდენობის კალციუმს ვერ იღებს, მას თავისივე ძვლებიდან ხარჯავს. ნაყოფის ჩონჩხის ასაგებად იწყება ორსულის ძვლებიდან კალციუმის მარილების გამოსვლა. ეს იწვევს კალციუმის დეფიციტს, ძვლოვანი ქსოვილის სიმტკიცის დაქვეითებას და ოსტეოპოროზს, რაც ზრდის ძვლების მოტეხილობის რისკს.

პირველ დარტყმას იღებს ზედა და ქვედა ყბა. ალვეოლური წანაზარდები, რომლებიც ქმნის კბილის ბუდეს, კარგავს კალციუმს, რაც საბოლოოდ ხელს უწყობს პაროდონტიტის ჩამოყალიბებას. გარდა ამისა, ორსულებში კალციუმის დეფიციტი ხელს უწყობს ისეთ პათოლოგიურ მდგომარეობათა ჩამოყალიბებას, როგორიც არის ჰიპერტენზია,  პრეეკლამფსია,  ნეიროვეგეტაციური დარღვევები. კალციუმი ამცირებს კუნთების ტკივილს, გულისცემის გახშირებას, წვივის კუნთების კრუნჩხვას - კრამპებს, რომელიც უმეტესად ღამით აღმოცენდება და ორსულთა კალციუმის დეფიციტის კლასიკური სიმპტომია.

კბილების დაზიანება ორსულთა ერთ-ერთი უდიდესი პრობლემაა. კალციუმის დეფიციტის დროს კბილები სათანადო რაოდენობით ვერ იღებს ამ ელემენტს. ამასთანავე, ორსულობისას ცვლილებები ხდება სანერწყვე ჯირკვლების მუშაობაშიც. სრულფასოვანი ნერწყვი შეიცავს რემინერალიზებული ფოსფატებისა და კალციუმის ნარევს.

ასეთი შემადგენლობის წყალობით ის ამაგრებს კბილების მინანქარს და ამით თავიდან გვაცილებს კარიესს. ორსულობის დროს კი ნერწყვის დამცველობითი თვისებები მკვეთრად მცირდება და ამის შედეგად კარიესი იღებს აგრესიულ ფორმას. მინერალური ცვლის ასეთი ცვალებადობა განაპირობებს კბილის ქსოვილის დასუსტებას, კბილები ხდება მყიფე და მტვრევადი და თვალსა და ხელს შუა იფშვნება.

 ორსულობის მე-6-7 თვეს ინტენსიურად იწყება ნაყოფის ჩონჩხის ჩამოყალიბება. მზარდ ნაყოფს უხვად სჭირდება კალციუმი. ის აუცილებელია მისი ყველა ქსოვილის განვითარებისთვის - როგორც ჩონჩხისა და კბილებისთვის, ისე ნერვული სისტემის, გულისა და სხვა კუნთოვანი ორგანოების, თვალების, ყურების, კანის, თმისა და ფრჩხილებისთვის. დედის ორგანიზმიდან პლაცენტის გავლით ნაყოფს საათში 13 მგ, ხოლო დღე-ღამეში 300 მგ კალციუმი მიეწოდება. დაბადებისას ახალშობილის ჩონჩხი შეიცავს 20-30 გ კალციუმს. კალციუმის დეფიციტმა შესაძლოა ნაყოფის ზრდის შეფერხება გამოიწვიოს.

ორსულის რაციონში აუცილებლად უნდა შედიოდეს კალციუმის შემცველი პროდუქტები. ჩვენს ორგანიზმს არ შეუძლია კალციუმის გამომუშავება, ამიტომ იგი გარედან უნდა მივიღოთ. ცნობილია, რომ კალციუმის რეკომენდებული დღიური ნორმა 19-50 წლის არაორსული ქალებისთვის 500-1000 მგ-ია, ორსულებისთვის კი 1000-1200 მგ. კალციუმის ძირითადი წყაროა რძე და რძის პროდუქტები (ყველი, ხაჭო, კეფირი, იოგურტი), ბოსტნეული (კომბოსტო, ნიორი, ნიახური, ოხრახუში, ბროკოლი და ყვავილოვანი კომბოსტო), ხილი და კენკრა (ხურტკმელი, მოცხარი, მარწყვი, ბალი, გარგარი). კალციუმის შეწოვას აფერხებს მარცვლეული, მჟაუნა, ისპანახი. ეს პროდუქტები შეიცავს ფიტინის მჟავასა და მჟაუნმჟავას, რომლებიც კალციუმთან ურთიერთქმედების შედეგად წარმოქმნიან უხსნად მარილებს - ფოსფატებსა და ოქსალატებს.

ამის გამო კალციუმის შეწოვა ძნელდება. ასე რომ, აუცილებელია, გავითვალისწინოთ საკვები პროდუქტების ურთიერთთავსებადობა. ვინაიდან რძის პროდუქტებში ბევრი ცხიმია, ეცადეთ, შეძლებისდაგვარად მიირთვათ მოხდილი ხაჭო, რძე, მაწონი და ა. შ.

თუ დღიური რაციონი კალციუმს საკმარისი ოდენობით ვერ გვაწვდის, მაშინ უნდა მივიღოთ კალციუმის დანამატები. მარაგის შევსება შესაძლებელია ტაბლეტირებული კალციუმით. კალციუმის კარბონატი ყველაზე დიდი ოდენობით შეიცავს ელემენტარულ კალციუმს, რომელიც, კალციუმის ციტრატისა და ლაქტატისგან განსხვავებით, ადვილად იწოვება ორგანიზმში.

​კალციუმის კარბონატი დაახლოებით 40%-ით აითვისება, მაშინ როცა კალციუმის გლუკონატის ბიოათვისებადობა 4%-ია. კალციუმის დანამატი უნდა მიიღოთ საკვებთან ერთად ორ ულუფად, ვინაიდან ერთ ჯერზე ორგანიზმს შეუძლია მხოლოდ 600 მგ კალციუმის ათვისება. ერიდეთ კალციუმის ისეთ დანამატს, რომელიც შეიცავს ძვლის ფქვილს ან დოლომიტს. ასეთი პროდუქტი შესაძლოა შეიცავდეს დარიშხანს და სხვა ტოქსიკურ სუბსტანციებს.

კალციუმის პრეპარატები, ისევე როგორც ნებისმიერი სხვა მიკროელემენტისა, ყველა ორსულს არ ენიშნება. საჭიროებისამებრ, გამოკვლევებისა და კლინიკური ნიშნების მიხედვით, კალციუმის პრეპარატების დანიშვნა უპრიანია ორსულობის 24-28-ე კვირას.

თქვენი პატარის კანის ფერი შეიძლება იყოს წითელი, მოლურჯო, მუქი იასამნისფერი, თუმცა სუნთქვის დაწყებასთან ერთად ფერიც ნორმაში ჩადგება.

მის კანზე შეიძლება იყოს, სისხლი ან ხაჭოსებრი საცხი, რომელსაც დამცველობითი ფუნქცია აკისრია.

დაბადებისთანავე თქვენს ბავშვს მოათავსებენ თქვენს გულმკერდზე რათა მოხდეს კანით კანთან კონტაქტი, რაც აუცილებელია:

•  ახალშობილის სხეულის ნორმალური ტემპერატურის შენარჩუნებისთვის
•  ბავშვის კანზე დედის მიკრობული ფლორის კოლონიზაციისთვის
• ლაქტაციის პროცესის სტიმულირებისთვის
•  დედასა და ბავშვს შორის მჭიდრო ფსიქოემოციური კავშირის დამყარებისთვის

 აპგარის შკალა - ეს არის მეთოდი, რომლის მიხედვითაც აფასებენ ახალშობილის სასიცოცხლო ფუნქციებს დაბადებისას და დაბადებიდან 5 წუთის შემდეგ. შკალა მოიცავს შემდეგ კრიტერიუმებს: გულის ცემა, კანის ფერი, სუნთქვა, კუნთების ტონუსი და რეფლექსები. მაქსიმალური ქულაა 10; 7-10 ქულის ინტერვალი ნორმადაა მიჩნეული;

მომყოლის დაბადება - ბავშვის დაბადების შემდეგი ეტაპია მომყოლის დაბადება, რომელიც შედგება პლაცენტისგან, სანაყოფე გარსისა და ჭიპლარისგან. ამისათვის თქვენ კიდევ რამდენიმე გაჭინთვა დაგჭირდებათ.

რა შეიძლება იგრძნოთ პირველი 24 საათის განმავლობაში?
ამ პერიოდში სხვადასხვა ემოცია, როგორიცაა სიხარული, დაღლა, ნერვიულობა სავსებით ნორმალურია. რაც შეეხება ფიზიკურ მდგომარეობას:

• შესაძლებელია გქონდეთ  სისხლიანი გამონადენი საშოდან
• ტკივილები, რაც საშვილოსნოს შეკუმშვასთანაა დაკავშირებული
• ტკივილი შეიძლება გამოწვეული იყოს ასევე ნაკერებით შორისის მიდამოში.

პირველი კვება - ძუძუთი კვება დაბადებიდან მალევე იწყება. მის სწორად განხორციელებაში კლინიკის თანამშრომლები დაგეხმარებიან. პირველად რძეს, რომელიც მოყვითალო სითხეა ხსენი ეწოდება. მას დიდი მნიშვნელობა აქვს ახალშობილისთვის.

ძილი - ახალშობილები დღის უმეტეს ნაწილს, დაახლოებით 18 საათს ძილში ატარებენ და ეს სავსებით ნორმალურია.

რას ხედავს და რა ესმის ახალშობილს?
​
თქვენს ბავშვს თქვენი ხმა ესმის ფეხმძიმობის მეორე ტრიმესტრის ბოლოდან და იგი იცნობს მას მაშინვე, როგორც კი დაელაპარაკებით. ამას ის თქვენსკენ თავის მოტრიალებით გამოხატავს. რაც შეეხება მის მხედველობას, დაბადებისას ის საკმაოდ ბუნდოვანია

სწორად შეარჩიეთ თეთრეული, ფეხმძიმობის დროს თქვენმა მკერდი შეიძლება გახდეს ერთი ან ით ან მეტი კილოგრამით მძიმე, შესაბამისად გაიზრდება ბიუსჰალტერის ზომაც.

აირჩიეთ სპეციალური ბიუსჰალტერები მომავალი დედებისთვის, ფართო ბრეტელებზე და დრეკადი, ოვალური მავთულების გარეშე.

დარწმუნდით, რომ ბიუსჰალტერის ზომა სწორად არის შერჩეული.

ისარგებლეთ სპეციალური, ბიუსჰალტერის საფენებით, რომელიც შედგება რამდენიმე შრისგან და თავსდება ბიუსჰალტერის შიგნით.

საქმე იმაშია, რომ ორსულობის მე - 4 თვიდან, თქვენი სარძევე ჯირკვლებიდან შესაძლოა დაიწყოს ეგრეთ წოდებული ხსენის გამოყოფა, რომლითაც უნდა იკვებოს თქვენმა პატარამ დაბადებიდან პირველი დღეების განმავლობაში.

ასეთ შემთხვევაში სამოსის სისუფთავის შენარჩუნების თვალსაზრისით, ბიუსჰალტერის საფენები ძალიან გამოგადგებათ ბავშვის მკერდით კვების პერიოდში (თუ რძე გარეთ გამოვიდა, საფენი შეიწოვს მას და არ მისცემს საშუალებას ტანსაცმლის ზედაპირი დაისვაროს).

დაიცავით მკერდის ჰიგიენა, სპეციალისტები რეკომენდაციას იძლევიან მკერდი გრილი წყლით ჩამოიბანოთ, რადგან ცხელი წყალი აშრობს კანს. იგივე მიზეზით, შეიკავეთ თავი საპნის გამოყენებისგან და უპირატესობა რბილ შხაპის გელებს მიანიჭეთ.

 ყოველი შხაპის მიღების დროს, რამდენიმე წუთი დაუთმეთ წყლის ჭავლით მკერდის მსუბუქ მასაჟს. ამ დროს წყლის ჭავლის მოძრაობა უნდა იყოს წრიული, მიმართული იღლიების ჩაღრმავებისკენ; მეტად მოსახერხებელია შხაპი დრეკადი, მოქნილი მილით.

კონტრასტული შხაპი და აუზზე ცურვა აგრეთვე ძალიან უწყობს ხელს მკერდის ქსოვიულების გამაგრებას.

გაიკეთეთ მკერდის მასაჟი ხელით, ეს ახდენს სისხლის მიმოქცევის სტიმულაციას და იწვევს სისხლის გაძლიერებული ნაკადის მიმართვას მკერდის ჯირკვლებისკენ, რაც თავის მხრივ, ხელს უწყობს მისი კუნთების გამაგრებას. ასეთი მასაჟი ფორმას შეუნარჩუნებს თქვენს მკერდს. გახსოვდეთ, რომ ისეთი მგრძნობიარე ზონის მასაჟმა, როგორიც ძუძუს კერტებია, შესაძლოა გამოიწვიოს საშვილოსნოს შეკუმშვა, ამიტომ სიფრთხილეა საჭირო.

 მკერდზე კანის სტრიების პროფილაქტიკისათვის და მკერდის სიმკვრივის შენარჩუნებისთვის გამოიყენეთ სპეციალური კრემები და ზეთი, რომელიც სპეციალურად არის შემუშავებული ფეხმძიმე ქალბატონებისთვის.

 თუ აპირებთ ბავშვი მკერდით კვებოთ, უმჯობესია გამოიყენოთ სპეციალური კოსმეტიკა, რომელიც ამაღლებს ძუძუს თავების (კერტების) ქსოვილების ელასტიურობასა და სიმკვრივეს.

იგივე საშუალებები გამოგადგებათ ბავშვის დაბადების შემდეგაც, რადგან მკერდით კვების დროს ეფექტურად ებრძვიან ძუძუს კერტებზე ნაპრალების (ნახეთქების) წარმოქმნას, ამას გარდა გააჩნიათ ანტიბაქტერიული, ანთებისსაწინააღმდეგო და ჭრილობის შემხორცებელი თვისებები.
​
ფეხმძიმობა და მკერდის მოვლაგახსოვდეთ, რომ ყველა კოსმეტიკური თუ სპეციალური საშუალება, რომელიც საჭიროა მკერდის კანის მოსავლელად, აუცილებლად შეათანხმეთ ექიმთან, რომელიც აკონტროლებს თქვენი ფეხმძიმობის პროცესს.