კბილების ამოსვლის შეფერხება (დაგვიანება) აღენიშნებათ დღენაკლულ, სუსტ, მცირე წონით დაბადებულ, პირველ თვეებში ხშირად მოავადე, რაქიტიან ბავშვებს, მაგრამ თუ ჩვილი სავსებით ჯანმრთელია და 9-12 თვის ასაკში კბილები ჯერაც არ ამოსვლია, ჰკითხეთ ბებიებს, რომელ თვეს ამოეჭრა კბილები ბავშვის დედ-მამას.
სარძევე კბილების დაგვიანებული ამოჭრის "პროგრამა", ისევე როგორც ნაადრევი ამოჭრისა ან თანდაყოლილი კბილებისა, წესისამებრ, გენებშია ჩაწერილი. მედიკოსებს მიაჩნიათ, რომ ბავშვის ჯანმრთელობაზე მეტყველებს არა იმდენად კბილების ამოჭრის დრო, რამდენადაც თანამიმდევრობა. თუ თანამიმდევრობა დაირღვა, ჩააყენეთ საქმის კურსში პედიატრი და აჩვენეთ ბავშვი სტომატოლოგს. ნორმაში, თავდაპირველად ამოიჭრება ერთი ქვედა საჭრელი კბილი, მერე - მეორე, პირველის გვერდით. ამას მოსდევს ორი ზედა საჭრელი, მერე - ორ-ორი კბილი მათ გვერდით, ჯერ ზემოთ, მერე ქვემოთ. ამის შემდეგ ამოდის თითო მცირე ძირითადი კბილი მარჯვნივ და მარცხნივ, ზემოთ და ქვემოთ. რჩება ადგილი ეშვებისთვის. ჯერ თავს ზემოთა ეშვი ამოყოფს, მერე - ქვემოთა. ბოლოს კი ამოდის წყვილი მცირე ძირითადი კბილი - ჯერ ქვემოთ, მერე ზემოთ. კბილების ამოსვლის ყველაზე ადრეული ნიშანია გაძლიერებული ნერწყვდენა (სალივაცია). იგი იწყება ამოჭრამდე 2 თვით ადრე. ბუნება პატარას მაგარი საკვების დასაღეჭად ამზადებს. ამ პროცესის გასაადვილებლად საჭიროა პირის უხვად დასველება, ამიტომ უხვად გამოიყოფა ნერწყვი, რომლის გადაყლაპვა პატარამ ჯერ არ იცის. ნერწყვი გადმოდის ნიკაპსა და ყელზე, გროვდება ყელის ნაკეცებში, აღიზიანებს ჩვილის ნაზ კანს, ამიტომ საჭიროა ამ ადგილების ხშირი გამშრალება. თუ პატარას პირის ღრუში ჩახედავთ, შეამჩნევთ, რომ კბილების ამოსაჭრელი ზედაპირები შეწითლებული და შესივებული აქვს. ეს ადგილები ბავშვს ძლიერ ექავება, ამიტომ ცდილობს, ყველაფერი, რასაც ხელს წაატანს, პირში ჩაიდოს, რასაც არცთუ იშვიათად მოჰყვება პრობლემები კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მხრივ (დიარეა, პირღებინება). ბავშვი წრიალებს, ცუდად სძინავს, ცუდად ჭამს, რაც იმუნიტეტს ასუსტებს და ორგანიზმს სასუნთქი გზებისა თუ ნაწლავური ინფექციებისადმი მოწყვლადს ხდის. ამ დროს ბავშვი მოარიდეთ უცხო პირებთან კონტაქტს. ყურადღება მიაქციეთ, რომ პირში მხოლოდ სუფთა ნივთები ჩაიდოს. შეგიძლიათ, ბავშვს კბილების ამოსვლის პროცესი გაუადვილოთ. ღრძილებზე, იმ ადგილას, სადაც კბილი უნდა ამოიჭრას, შეაზილეთ სპეციალური ტკივილგამაყუჩებელი გელი. იგი ასევე მოხსნის შეშუპებასა და სიწითლეს. სიცივე ამცირებს ქავილს და ტკივილს. ამიტომაც ეტანებიან პატარები ცივ საგნებს. არსებობს სპეციალური რგოლები თხევადი შიგთავსით. სანამ ბავშვს მისცემთ, საჭიროა მათი რამდენიმე წუთით მაცივარში მოთავსება. კბილების ამოჭრის პერიოდში წოვის რეფლექსს ღრღნისა და კბენის რეფლექსი ცვლის, ამიტომ თხიერი და რბილი საკვები საკმარისი აღარ არის. მიეცით ბავშვს პურის ორცხობილა, სტაფილოს მრგვალი ნაჭერი, გაფცქვნილი ვაშლის მეოთხედი. დაღეჭვა აუმჯობესებს ღრძილების სისხლის მიმოქცევას, ავარჯიშებს და ამაგრებს ამოსულ კბილებს, კვებავს ჯერ კიდევ ამოსაჭრელ კბილებს, ხელს უწყობს მეტყველების სწორ ფორმირებას. ლოგოპედიური დარღვევების მქონე ბავშვებს პატარაობისას უფრო თხიერი საკვებითა და ფაფებით კვებავდნენ და ნაკლებად - ისეთი საკვებით, რომელსაც დაღეჭვა სჭირდება. მატყუარა ხელს უშლის, აფერხებს კბილების ამოჭრის პროცესს. როგორც კი პირველი კიჭი გამოჩნდება, პატარა მატყუარას უნდა დაემშვიდობოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში კბილები წინ წამოიწევს, შეიცვლება სახის მოყვანილობა - ქალას ძვლების ფორმირება ხომ ადრეული ასაკიდანვე იწყება. 
სალპინგიტი – საშვილოსნოს მილების ანთება. ხშირად თან ახლავს საკვერცხეების ანთებაც. გამომწვევია სხვადასხვაგვარი მიკროფლორა: სტაფილო და სტრეპტოკოკები, გონოკოკები, ტუბერკულოზის მიკობაქტერიები და სხვა.
პროცესი იწყება მილების ლორწოვანი გარსიდან (ენდოსალპიგნიტი), შემდეგ ვრცელდება კუნთოვან გარსზე და სეროზულ საფარველზე. შეხორცებითი პროცესების გამო საშვილოსნოს მილების შიგნითა გარსის ნაოჭები ერთმანეთს ეწებება და მილი გაუვალი ხდება. ექსუდატის დაგროვება იწვევს ჰიდროსალპინქსს, ჩირქის – პიოსალპინქსს, სისხლის – ჰემატოსალპინქსს. დაავადება მიმდინარეობს მწვავე, ქვემწვავე და ქრონიკული ფორმებით, გენიტალური ტუბერკულოზის დროს აქვს ქრონიკული მიმდინარეობა. მწვავე სტადია ხასიათდება მაღალი ტემპერატურით, ტკივილით მუცელში და წელის არეში, პერიტონეუმის გაღიზიანების ნიშნებით. ქრონიკულ სტადიაში გამოხატულია ტკივილის სინდრომი ანთებითი წარმონაქმნებით. 
შეფერხებული სქესობრივი მომწიფება შესაძლებელია აღინიშნებოდეს მრავალი ენდოკრინული დარღვევებისას, კერძოდ ჰიპოფიზისა და სასქესო ჯირკვლების დაქვეითებული ფუნქციისას.
ასეთ ავადმყოფებში ენდოკრინულ (ჰორმონალურ) უკმარისობასთან ერთად აღინიშნება ზრდის შეფერხება, ან პირიქით გაძლიერებული ზრდა, შეიძლება იყოს შინაგანი ორგანოების დარღვევებიც. ყველაფერი ეს ენაცვლება ფსიქიკური განვითარების შეფერხებას და ემოციური და თავისუფლების სფეროს დაქვეითებას. შეფერხებული სქესობრივი მომწიფება ასიათდება პარალელურად ფიზიკური, ფსიქიკური და სქესობრივი განვითარების შეფერხებით ან ინდივიდუალური მომწიფების ამ სამი მიმართულების ტემპების ცვლილებით. თავდაპირველად ეს ბავშვები სიმაღლეში ჩამორჩებიან თანატოლებს, მაგრამ თანდათან ასწრებენ, ზოგჯერ კი გადააჭარბებენ სიმაღლეში. არცთუისე იშვიათად მათი სიმაღლე გამოხატულია ძალიან გრძელი ხელებით და ფეხებით და შედარებით მოკლე ტანით – ე.წ ევნუქოიდური დისპროპორცია. სიმაღლის ცვლილება შემთხვევათა უმრავლესობაში ენაცვლება მკერდზე, ზურგზე და მუცელზე ცხიმის ჭარბი დაგროვებით. მოგვიანებით, ჩონჩხის ფორმირების დასრულებისას ეს შეიძლება გამოსწორდეს. შეიძლება იყოს ისეთი სიმპტომებიც როგორიცაა კუნთოვანი ტონუსის ცვლილება და სახსრების დასუსტება, ბრტყელტერფიანობა. ასეთ ბავშვებში და მოზარდებში დაქვეითებულია ადაპტაციური შესაძლებლობები, დასუსტებულია მავნე ზემოქმედების ატანა. აღინიშნება ინტელექტუალური უკმარისობა, მეხსიერების შესუსტება, გონების შესუსტება, ყურადღების დაქვეითება, ინიციატივის არ არსებობა, პასიური დამორჩილება, აპათეა, მაგრამ შეიძლება იყოს კარგი მექანიკური მეხსიერება. ზოგიერთს შეიძლება ქონდეს რამის იზოლირებული უნარი, მაგალითად უცხოენების შესწავლა ან მუსიკის. ხასიათით უმრავლესობა მოსიყვარულეა, დამჯერია და კონტაქტური, რაც თითქოს აკომპენსირებს მათ არასაკმარის ინტელექტს და ეხმარება გარემოსთან მოახდინოს ადაპტაცია. მათ ემოციურ სფეროში ჭარბობს ინფანტილობის (ბავშვობის) ხასიათი – მომატებული თვითდაჯერება, ნდობა, დედისადმი გადამატებული დამოკიდებულება, მომატებული მორიდებულობა, გულუბრყვილობა. მოუქნელობის და მომატების გამო თანატოლები ხშირად დასცინიან და ზედმეტსახელებს უგონებენ, ასეთი ბავშვები ხშირად მშიშრები არიან და უფროსებს ეუბნებიან როცა მათ აჯავრებენ, ამიტომ თანატოლებს ისინი არ უყვართ. მათ უმეტესობას უვითარდება არასრულფასოვნების კომპლექსი, ამიტომ მათი მორიდებულობა შეიძლება იყოს მოსაზღვრული თანატოლებთან კონტაქტის დროს. ზოგიერთი თავის არასრულფასოვნებას აკომპენსირებს გაძლიერებული ფანტაზიით ან ტრაბახით. სქესობრივ განვითარებაში ჩამორჩენა თავდაპირველად შეიძლება შეუმჩნეველი იყოს მშობლებისთვის, რადგან ისინი ამაზე არც კი დაფიქრდებიან. მხოლოდ იმ ასაკში როდესაც თანატოლთა უმრავლესობა იწყებს სქესობრივ ცხოვრებას, გამოვლინდება სხვადასხვა სქესობრივი დარღვევები. ზოგიერთ მათგანში ლიბიდო (სექსუალური ლტოლვა) სრულად არ აღიძვრება, პლატონურ ან ეროტიულ სტადიაზე შეჩერებისას, მაგრამ არ აღწევს სექსუალურ სტადიას. სხვა შემთხვევებში ლიბიდოს ფორმირება მნიშვნელოვნად იგვიანებს 4-5 წლით და აღიძვრება მხოლოდ 17-18 წლის ასაკში. ზოგი ასეთი ქალი საერთოდ ვერ იწყებს სქესობრივ ცხოვრებას, ზოგჯერ სქესობრივი ცხოვრება იწყება დაქორწინების შემდეგ. დაქორწინება გამოწვეულია ხშირად შინაგანი ზეწოლით, მშობლების ზეწოლით, რომლებიც ღელავენ რომ მათი შვილი ვერ თხოვდება, ოჯახისა და შვილების ყოლის სურვილით და სხვა სოციალურ-ფსიქოლოგიური ფაქტორებით. შეფერხებული სქესობრივი მომწიფების პაციენტების უფრო ხშირი ჩივილებია სექსოპათოლოგებთან მიმართვისას სექსუალური ლტოლვის დაქვეითება და ორგაზმის უქონლობა. ფიზიკური, ფსიქიკური და სქესობრივი განვითარების შეფერხებას გარდაუვალად მიჰყავს სექსუალური დარღვევებისკენ. როგორი გარდამავალიც არ უნდა იყოს განვითარების დაწყებითი შეფერხება, შემდგომი შინაგანი გათანაბრება და გამოსწორება არასდროს არ არის სრული და ყოველთვის ტოვებს შინაგან დეფიციტს. სქესობრივი მოთხოვნილება დაქვეითებულია ყველა ასაკობრივ ეტაპზე, განვითარების დაწყებით ეტაპზე ვლინდება სექსუალობის ნიშნების არარსებობით. უმეტესობა საოცარი სიმარტივით სუბლიმირდება სრულად სამსახურში (ან რომანტიკულ ოცნებაში), უფრო ხშირად კი – პატიოსნების შინაგან აქსესუარებში. ისინი საოცრად სწრაფად და ადვილად ეწყობიან სქესობრივ შეკავებას. შეფერხებული სქესობრივი მომწიფების ადამიანებისთვის დამახასიათებელია ბიოლოგიური მოტივაციების დასუსტება ენერგეტიკული პოტენციალის და ,,გამძლეობის მარაგის“ დაქვეითება რაც ენაცვლება მოუმწიფებლობას. ჰორმონების უკმარისობისას ქალებში აღინიშნება პირველადი ამენორეა – მენსტრუაციის არ არსებობა, რომელსაც თან სდევს საკვერცხეებისა და საშვილოსნოს განუვითარებლობა; შეიძლება იყოს ფსიქიკური და ფიზიკური ინფანტილიზმი, რომელიც არ ეთანხმება ადამიანის განვითარების ასაკს. შეიძლება აღინიშნებოდეს მეორადი ამენორეაც, როდესაც მენსტრუაცია იწყება თავის დროზე, მაგრამ შემდეგ წყდება ამის მიზეზი შეიძლება იყოს ენდოკრინული სისტემის დაავადებები, ფსიქიკური ტრავმები, სხვადასხვა მძიმე ან დამასუსტებელი დაავადებები, არასწორი დიეტა, შიმშილობა, დისტროფია ასევე კლიმატის ცვლილება. ენდოკრინული სისტემა ბევრ რამეში დამოკიდებულია ცენტრალური ნერვული სისტემის მდგომარეობაზე და სხვადასხვა მავნე ზემოქმედებებმა – ფსიქიკური ტრავმებმა, დეპრესიამ და სხვა ფსიქიკური დარღვევებმა შეიძლება იმოქმედონ ჰორმონების გამომუშავებაზე. 
მოზარდობის ასაკი სწორედ ის პერიოდია, როდესაც მშობლებს განსაკუთრებული სიფრთხილე, ყურადღება და მზრუნველობის გამოხატვა მოეთხოვებათ, რადგან ეს მათ შვილებს სჭირდებათ.
იყო მოზარდი ძალიან რთულია, რადგან ამ დროს ორგანიზმსა და ფსიქოლოგიაში საოცარი სტანსფორმაციები ხდება. უფროსის, განსაკუთრებით კი მშობლის მხარდაჭერა და ყურადღება ამ ცვლილებებს გაცილებით იოლად გატანინებს, სულ მცირე, იმას მაინც ხვდები, თუ რა ხდება შენს თავს. მოზარდობის ასაკი 11-დან 19 წლამდე გრძელდება, თუმცა ესეც ინდივიდუალურია, ამიტომ ყურადღების გამახვილება ამ მხრივაც გმართებთ. მშობლები მოზარდებისთვის ერთგვარი სარკეა, მათი უფროსი ანარეკლი, ამიტომ ხშირად ახდენენ მათთან იდენტიფიცირებას. მშობლების ცხოვრებას გვერდიდან აფასებენ, რაც გოგონებში უფრო მეტად შესამჩნევია. ისინი თანატოლებთან ერთად განიხილავენ მშობლების, მასწავლებლების ან მეზობელი ქალბატონების ჩაცმულობას, ვარცხნილობას, საქციელს, სიარულის მანერასა და სხვა. ეს არის ერთგვარი შეფასების პროცესი, რომელიც თქვენთვის შეიძლება ნაკლებ სასიამოვნოც აღმოჩნდეს (იმ შემთხვევაში, თუ შვილს თქვენში რამე არ მოსწონს), ამიტომ ამ პროცესისთვის მზად იყავით. მოზარდობისას შვილი განსაკუთრებით ითხოვს ურთიერთგაგებას, ამიტომ უსიამოვნებისას რომელი მხარეც უნდა იყოს დამნაშავე, შერიგების ინიციატივა ყოველთვის თქვენ უნდა გამოიჩინოთ – ამით კიდევ ერთხელ დაუმტკიცებთ, რომ ის გიყვართ და, ჩხუბის მიუხედავად, თქვენთვის ყველაზე ძვირფასი ადამიანია. ამავდროულად ნურც მის ყველა სურვილს დაემორჩილებით – უბრალოდ ბალანსი დაიცავით. თუ მისი თხოვნის შესრულება არ გინდათ ან არ შეგიძლიათ, მხოლოდ არა-თი ნუ შემოფარგლებით. უარის მიზეზი აუცილებლად აუხსენით. ზოგადად ამ ასაკში მყოფ შვილთან ხშირი საუბარი ძალიან კარგია. მოუყევით თქვენი სამსახურის შესახებ, თუმცა ყურადღება მის პოზიტიურ მხარეზე გაამახვილეთ და არა იმაზე, რომ იქ საშინლად იღლებით, ანაზღაურება დაბალი გაქვთ და ა.შ. ეს აუცილებელია, რომ სამსახურის მიმართ აგრესია და უარყოფითი დამოკიდებულება არ გაუჩნდეს. აუცილებლად ჰკითხეთ მის მიერ დღის განმავლობაში გაკეთებულ საქმეებზე, გამოჰკითხეთ სკოლის ამბები, მოიკითხეთ მეგობრები. აგრძნობინეთ, რომ თქვენთვის მისი პირადი ცხოვრებაც მნიშვნელოვანია და არა მხოლოდ ის, რა ჭამა ან თბილად ჩაიცვა თუ არა. თუ შეატყობთ, რომ რაიმე პრობლემა აქვს, უბრალოდ ჰკითხეთ, ხომ არ სჭირდება თქვენი დახმარება, მაგრამ არავითარ შემთხვევაში არ დააძალოთ. მოზარდობისას ბავშვები ძალიან ამაყები არიან და ფიქრობენ, რომ ყველა პრობლემას საკუთარი ძალებით გაუმკლავდებიან, ამიტომ დაძალებული დახმარება შეიძლება აგრესიულად უარჰყოს. დიდობისკენ მიდის, მაგრამ მოზარდი ჯერ კიდევ ბავშვია, რომელსაც არ დაუკარგავს გაოცებისა და აღფრთოვანების უნარი. ასე რომ, ნუ შეწყვეტთ შვილების გაოცებას. ანახეთ, რომ ძალიან კარგად თამაშობთ ფეხბურთს, სრიალებთ თხილამურებით, შეგიძლიათ სახლში ელექტროობა შეაკეთოთ ან სამზარეულოს საქმის გარდა მშვენივრად გეხერხებათ ხატვა. ზოგჯერ შვილები ისე ეჩვევიან მამის საქმიას კოსტუმს ან დედის წინსაფარს, ვერც კი ხვდებიან, რომ ისინიც ინდივიდუალური პიროვნებები არიან. თუ რაიმე ინტერესი გაგაჩნიათ, ნუ დაუმალავთ შვილებს, რადგან თქვენი ჰობი შეიძლება მისთვისაც საუკეთესო გასართობად იქცეს, რაც უფრო მეტად დაგაახლოვებთ. დათვალეთ, კვირის განმავლობაში რამდენ საათს უთმობთ შვილთან ურთიერთობას, ნუ მიათვლით ყოფით გარემოში გატარებულ დროს ანუ სადილობას, მეცადინეობაში დახმარებას და სხვა. თუ ეს დრო 2-3 საათს არ აღემატება, ნიშნავს, რომ მასთან ძალიან ცოტა დროს ატარებთ. ამის ანაზღაურება შაბათ-კვირას ან დასვენების სხვა დღეებში შეგიძლიათ. გასაგებია, რომ მთელი კვირის განმავლობაში სამსახურში გადაიღალეთ, მაგრამ შვილი უფრო დიდი სამსახურია. სულ მცირე, კინოში მაინც რომ წაიყვანოთ ან მანქანით გაასეირნოთ, ესეც საკმარისია იმისთვის, რომ თქვენი ურთიერთობა უფრო შეიკრას. ეცადეთ, მაქსიმალურად პირდაპირი და მკაფიო იყოთ, როდესაც შვილი კონკრეტულ თემაზე, თუნდაც უხერხულზე გეკითხებათ. მოზარდი იოლად ამჩნევს ტყუილს, ხვდება, რომ რაღაცას უმალავთ, რაც მის უნდობლობასაც იწვევს. თუ საუბრის თემა ზედმეტად უხერხულია, მაშინ უთხარით, რომ ამასთან დაკავშირებით ინფორმაცია არ გაქვთ, მაგრამ აუცილებლად გაარკვევთ და მასაც ეტყვით. ამის შემდეგ ნამდვილად მოგიწევთ სპეციალისტთან გასაუბრება, მაგალითად ფსიქოლოგთან ან სპეციალური ლიტერატურის გაცნობა. გახსოვდეთ, რომ უხერხულ თმაზე უფრო უხერხული შვილის თვალში დამცირებაა. თუ ოჯახში პრობლემაა, მაგალითად, ფინანსური, ურთიერთობის მხრივ, შვილი აუცილებლად ჩააყენეთ საქმის კურსში. უნდა იცოდეს, რომ ფინანსური პრობლემის გამო შეიძლება ოჯახს რაღაც მოაკლდეს, ხოლო თუ მშობლების უთანხმოება გაყრით დამთავრდება, ეს მისთვის სიურპრიზი არ უნდა აღმოჩნდეს, მით უფრო, ამის შესახებ მეზობლისგან არ უნდა შეიტყოს. ერთი სიტყვით, ნუ ეცდებით მოზარდი ნეგატიური ინფორმაციისგან დაიცვათ. გახსოვდეთ, რომ ის ზრდასრულ ასაკს უახლოვდება და უნდა შეეჩვიოს, რომ დიდობაში პრობლემებიც არსებობს. 
გადატანილი აბორტი ნებისმიერ შემთხვევაში აისახება ქალის რეპროდუქციულ ფუნქციაზე. ამის გამო ექიმები დიდ ყურადღებას უთმობენ ამ კატეგორიის პაციენტებს. აბორტის დროს საშვილოსნოს ყელის ტრავმირება საფრთხეს უქმნის აბორტის შემდგომ დამდგარ ორსულობას.
საშვილოსნოს ყელი წარმოადგენს კუნთოვან წარმონაქმნს, რომელიც იოლად შეიძლება დაზიანდეს ქირურგიული ინსტრუმენტით, განსაკუთრებით მაშინ, როცა ორსულობა პირველია და საშვილოსნოს ყელის არხი საკმაოდ ვიწროა. საშვილოსნოს ყელის დაზიანება მის არასრულფასოვნებას იწვევს და უკვე შემდგომ დამდგარი ორსულობის დროს ვეღარ ახდენს ნაყოფის შეკავებას და 16-18 კვირაზე დგება ორსულობის ნაადრევი შეწყვეტის საშიშროება. მოსალოდნელ სპონტანურ აბორტს წინ უძღვის სისხლიანი გამონადენი და შესაძლოა სუსტი ინტენსივობის ტკივილი მუცლის მიდამოში. თუ ექიმი დროულად მოახდენს საშვილოსნოს ყელის არასრულფასოვნების დადგენას, შესაძლებელია თავიდან ავიცილოთ აღნიშნული საფრთხე ნაკერების დადებით, რაც უზრუნველყოფს საშვილოსნოს ყელის დახურულ მდგომარეობაში შენარჩუნებას. თუმცა უნდა აღინიშნოს, რომ უფრო ხშირად საშვილოსნოს ყელის არასრულფასოვნების გამოვლენა ხდება სწორედ სპონტანური აბორტის შემდეგ. მუცლის მოშლის შემდეგ ორსულობისათვის საფრთხეს წარმოადგენს ასევე არასწორი ჰორმონული რეგულაცია. ქალის ორგანიზმი ორსულობისას დადგომისას მთლიანად გადართულია მომავალი ბავშვის განვითარებისათვის პირობების შექმნისაკენ. აბორტის დროს ხდება ამ პროცესის შეწყვეტა, რაც ჰიპოფიზისა და საკვერცხეების ფუნქციონირების დარღვევის მიზეზს წარმოადგენს. შედეგად შემდგომი ორსულობის დროს ნაყოფის განვითარებისათვის საჭირო ჰორმონული ფონი არ არის შესაბამისი. ყველაზე ხშირად აღინიშნება პროგესტერონის დეფიციტი, რომელიც მნიშვნელოვან როლს თამაშობს ორსულობის შენარჩუნებაში პირველი ტრიმესტრის განმავლობაში, თუმცა მისი ჩანაცვლება შესაძლებელია ექიმის მიერ დანიშნული მედიკამენტებით. აბორტის დროს ხდება ენდომეტრიუმის, საშვილოსნოს შიგნითა შრის დაზიანება, უკიდურესად მნიშვნელოვანია ამ შრის მდგომარეობა პლაცენტის ფორმირებისათვის. ასეთ დროს სანაყოფე კვერცხის მიმაგრება ხდება საშვილოსნოს ქვედა დაუზიანებელ ნაწილში ან საშვილოსნოს ყელზე. აღნიშნული მდგომარეობა ხშირად ხდება სისხლდენის მიზეზი. ყელის ორსულობისას სიხლდენის გამო შესაძლოა საჭირო გახდეს საშვილოსნოს ამოღება, ხოლო პლაცენტის ქვედა მდებარეობისას ხორციელდება სტაციონარული მკურნალობა ორსულობის შენარჩუნების მიზნით. საშვილოსნოს შიგნითა შრის გათხელება განაპირობებს პლაცენტის დეფექტების წარმოქმნას, რაც იწვევს ფეტოპლაცენტარულ უკმარისობას, არ ხდება ჟანგბადისა და საკვები ნივთიერებების საკმარისი რაოდენობით მიწოდება ნაყოფისათვის, რის გამოც აღინიშნება განვითარების შეფერხება და მცირეწონიანი ახალშობილის დაბადება. გამომდინარე აქედან ორსული მუდმივად უნდა იყოს ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ, რათა დროულად გამოვლინდეს ზრდის შეფერხება და ჩატარდეს შესაბამისი მკურნალობა. აბორტისშემდგომი ორსულობის დროს კიდევ ერთ საშიშროებას წარმოადგენს საშვილოსნოს კედლის გათხელების შედეგად საშვილოსნოს გასკდომა. გარდა ამისა აბორტის დროს პერფორაციის არსებობისას ხდება ქირურგიული წესით აღნიშნული მიდამოს ახალი ქსოვილით დაფარვა, რომელიც ნაკლებად წევადია და უკვე შემდგომი ორსულობისა და მშობიარობის დროს შეიძლება გახდეს საშვილოსნოს გახევის მიზეზი. აღნიშნული წარმოადგენს მნიშვნელოვან საფრთხეს როგორც დედის, ისე ბავშვისათვის. მედიკამენტოზური აბორტი ორსულობის შეწყვეტის შედარებით უსაფრთხო მეთოდს წარმოადგენს. თუმცა აღნიშნული საკითხის დეტალური შესწავლისას აღმოჩნდა, მედიკამენტოზური აბორტი ქალის ორგანიზმში სერიოზული დარღვევების მიზეზი შეიძლება გახდეს. როგორც უკვე ითქვა, ორსულობის პირველივე დღიდანვე ხდება მთელი რიგი ჰორმონების გამომუშავება და ორსულობის შეწყვეტა იწვევს ძლიერ ჰორმონულ ჩავარდნას, შედეგად ზიანდება ჰიპოფიზი, ფარისებრი ჯირკვალი, საკვერცხეები და თირკმელზედა ჯირკვალი. მედიკამენტოზური აბორტი კიდევ უფრო მეტად მოქმედებს ენდოკრინული სისტემაზე და მაღლა წევს სარძევე ჯირკვლების, საშვილოსნოსა და საკვერცხეების დაავაადებების განვითარების ალბათობას. უკიდურესად არასასურველ შედეგს წარმოადგენს ენდოკრინული უშვილობა. ზემოთ თქმულიდან გამომდინარე შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ მედიკამენტოზური აბორტი კლასიკურთან შედარებით ნაკლებად ტრავმულ ზემოქმედებას ახდენს ქალის ფსიქიკაზე, თუმცა უნაყოფობის განვითარების შანსი ნებისმიერი სახის აბორტის დროს არსებობს. 
შენს ცხოვრებაში ყველაზე ლამაზი პერიოდი დაიწყო - პირველად ხარ ორსულად და სულ მალე დედა გახდები.
გსურს ეს ცხრა თვე წყნარად და ყოველგვარი გართულებების გარეშე გაიარო, მოუფრთხილდე შენი პატარის ჯანმრთელობას და ყველანაირად ხელი შეუწყო, რომ ჯანსაღი შვილის დედიკო გახდე; სწორედ ამიტომ, დაიწყე ფიქრი რომელ სამშობიარო სახლს ანდო შენთვის ყველაზე ძვირფასის - შვილის უსაფრთხოება და ჯანმრთელობა. ,,იმედის კლინიკა" - სწორედ ეს სამშობიარო სახლია გარანტი შენი ბედნიერებისა და ეს რომ ასეა, მოდი ერთად დავრწმუნდეთ. 
ბაქტერიული ვაგინოზი – საშოს ინფექციური დაავადებაა, რომელიც ხასიათდება არასასიამოვნო სუნის გამონადენით, ლორწოვანი გარსის ანთების ნიშნების გარეშე. წარმოიქმნება ქალის საშოშო არსებული საკუთარი მიკროფლორის დაზიანების შედეგად.
ზრდასრული ჯანმრთელი ქალის საშოს მიკროფლორის 90%-ს შეადგენს ლაქტობაქტერიები (დედერლეინის ჩხირები). მათ კვებავს გლიკოგენი – შაქარი, რომელიც ლაქტობაქტერიების მოქმედებით გარდაიქმნება რძის მჟავად. რძის მჟავა განაპირობებს საშოს ბუნებრივ მჟავე არეს, რომელიც სხვადასხვა სახეობის გარედან შემოსული მიკრობებისთვის დამღუპველია. დისბაქტერიოზის დროს ლაქტობაქტერიების რაოდენობა მკევთრად ქვეითდება, იცვლება საშოს მჟავიანობა და პათოგენური მიკროორგანიზმებისთვის იქმნება გამრავლების არე, რომელთა ცხოველმოქმედების პროდუქტები უფრო მეტად თრგუნავენ ლაქტობაქტერიების ზრდას. ბაქტერიული ვაგინოზის დასაწყისში გამონადენი მატულობს. თავიდან იგი მოთეთრო-მონაცრისფროა, შემდეგ სქელდება და ხდება წებოვანი, ზოგჯერ ქაფიანიც; გამონადენის ფერი იცვლება მომწვანო-მოყვითალომდე. გამონადენის რაოდენობა იზრდება 10-ჯერ, მისი არშემჩნევა შეუძლებელია; მითუმეტეს, რომ აქვს არასასიამოვნო სუნი (ხშირად თევზის ან ლპობის). არასასიამოვნო შეგრძნებებს შეიძლება დაემატოს ქავილი და სქესობრივი აქტის დროს დისკომფორტი. ბაქტერიული ვაგინოზის საშიშროება იმაში გამოიხატება, რომ ის გზას უხსნის სხვა დაავადების გამომწვევ მიკროორგანიზმებს. საშოში გამრავლებისას პათოგენური ბაქტერიები იწვევენ საშვილოსნოს კედლისა და ყელის ანთებას. დისბაქტერიოზის დროს ასევე ხდება შარდსადენისა და შარდის ბუშტის ინფიცირება, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ცისტიტისა და ურეთრიტის სიმპტომები. უნდა აღინიშნოს, რომ ბაქტერიული ვაგინოზი ძალიან გავრცელებულია: ანთებითი გინეკოლოგიური დაავადებების მქონე ყოველ მეორე პაციენტთან, ექიმი სვამს საშოს დისბაქტერიოზის დიაგნოზს. ბაქტერიული ვაგინოზის დიაგნოზი დგინდება გამონადენის ლაბორატორიული კვლევის საფუძველზე. საშოს მიკროფლორის ნორმალიზება შეუძლია მხოლოდ კომპლექსურ მკურნალობას რომელიც მოიცავს:
უნდა ვიცოდეთ, რომ ყოველ მეორე ქალს, საშოს დისბაქტერიოზის პარალელურად აღენიშნება კუჭ-ნაწლავის დისბაქტერიოზიც. ასეთ შემთხვევაში უფრო შედეგიანია ბაქტერიული ვაგინოზისა და კუჭ-ნაწლავის დისბაქტერიოზის ერთდროული მკურნალობა. 
თუ ბავშვი ვერ იძინებს, ეს იმას ნიშნავს, რომ მას რაღაც აწუხებს. მაგალითად, თუ ბავშვი მეტისმეტადაა აღგზნებული და დღის განმავლობაში ძლიერი ემოციური დატვირთვა გადაიტანა ასეთ შემთხვევაში მას დაძინება უჭირს.
სიცოცხლის პირველ წელს ჩვილი აქტიურად იზრდება, მის ორგანიზმში მიმდინარეობს მნიშვნელოვანი ცვლილებები, იგი ეგუება გარემოს, ოჯახის წევრებს, ყოველივე ეს მის ძილზე აისახება. სიცოცხლის პირველ თვეს მნიშვნელოვანია დედასთან კონტაქტი და მასთან ერთად ძილი - ბავშვმა ეს-ესაა გადაიტანა მშობიარობის სტრესი, ახლა კი იძულებულია, დედის მუცლისგან სრულიად განსხვავებულ გარემოს შეეგუოს - ეს ძლიერი დატვირთვაა მისი ნერვული სისტემისთვის. ამ დროს უნდა ვეცადოთ, ბავშვი ზედმეტი აღგზნებისგან დავიცვათ: ვარიდოთ ხმაურს, სტუმრიანობას, ხელიდან ხელში გადასვლას, უცხო ხალხთან ურთიერთობას (მისთვის კი, ოჯახის წევრების გარდა, ყველა უცხოა). მას სჭირდება ერთსა და იმავე ხალხთან ურთიერთობა ზედმეტი ემოციების გარეშე. პირველი შეგუების - ადაპტაციის პერიოდის შემდეგ იწყება შემეცნებითი ინტერესი. ნუ გადატვირთავთ ბავშვს შთაბეჭდილებებით. თუ სეირნობის შემდეგ შინ დაბრუნებისას პატარა ცოტა ხანს ჭირვეულობს და თავისთავად მშვიდდება, ეს ნორმალურია, მაგრამ თუ ყვირის, ძლიერ აღგზნებულია, ვერ წყნარდება, ეს ნიშნავს, რომ მიღებული შთაბეჭდილებები მეტისმეტად მძაფრი აღმოჩნდა მისი ნერვული სისტემისთვის. ძილის რეგულაცია - ეს არის ფიზიკური და გონებრივი დატვირთვის სწორი შერწყმა. ჩვილს ჩაძინება უფრო მეტად გაუადვილდება, თუ სიფხიზლეში პასიურად კი არ გააყოლებს თვალს სათამაშოებს, არამედ ასაკობრივი შესაძლებლობების შესაბამისად ჩავრთავთ თამაშში ან ჩვენ თვითონ გავუვარჯიშებთ ხელ-ფეხს, გადავატრიალებთ მუცლიდან ზურგზე და პირიქით, გავუკეთებთ მასაჟს, ჩავუტარებთ წყლის პროცედურებს. ასაკთან ერთად, ბუნებრივია, დატვირთვაც მოიმატებს. ძილის დარღვევის ერთ-ერთი მიზეზი ტკივილია, ჩვილ ასაკში ტკივილის ყველაზე გავრცელებული მიზეზებია:
ყველა ახალშობილი სხვადასხვანაირად ეგუება გარემოს. ზოგს უჭირს ამ პერიოდის გადატანა და თავს მხოლოდ მაშინ გრძნობს კარგად, როცა ახლო კონტაქტი აქვს დედის სხეულთან, ამიტომ მშობლებმა თვითონვე უნდა აირჩიონ მათი ოჯახისთვის შესაფერისი მოდელი. თანამედროვე მიდგომით, 3 თვიდან შეიძლება ჩვილის მარტო დატოვება საწოლში. საკმარისია, ყოველ 15-20 წუთში ერთხელ შეეხოთ, თავზე ხელი გადაუსვათ, მოეფეროთ. ასე იგი თავს მიტოვებულად არ იგრძნობს, დამოუკიდებლად დაძინებასაც უფრო იოლად მიეჩვევა. ზოგიერთ ოჯახში ბავშვი სამყაროს ცენტრშია - მას უფლებას აძლევენ, დაიძინოს, როგორც სურს და როცა სურს; დედა საათობით არწევს მას ხელში ან მასთან ერთად იძინებს. ასე ბავშვი ყოველგვარი რეჟიმის გარეშე იზრდება, ვინაიდან თვითონ ოჯახიც უდისციპლინოდ ცხოვრობს. როგორი მოდელიც უნდა აირჩიოთ, გახსოვდეთ: აუცილებელია, დაბადებიდანვე ჩამოუყალიბოთ პატარას დაძინების რიტუალი, რომელიც ყოველდღე უნდა გამეორდეს. რიტუალში შეიძლება ჩავრთოთ თბილი აბაზანა, მსუბუქი მასაჟი, კვება, იავნანა, ზღაპრები. ეს დაგეხმარებათ, თანდათანობით და ძალდაუტანებლად ჩამოუყალიბოთ ბავშვს დღის რეჟიმი. 
ლოგინობის ხანა მშობიარობისთანავე იწყება და დაახლოებით 6-8 კვირა გრძელდება. ის თავისი ფიზიოლოგიური მიმდინარეობით ისევე უნიკალურია, როგორც ორსულობა და მშობიარობა. ამ პერიოდში ქალის ორგანიზმის ზოგადი მდგომარეობა რამდენადმე განსხვავდება ჩვეულებრივისგან.
მთელი ამ ხნის განმავლობაში საშვილოსნო დაახლოებით ერთ კილოგრამს იწონის, ნაიარევი შიგნითა ზედაპირი აქვს, მუდმივად იკუმშება, პატარავდება და თავისუფლდება მშობიარობის შემდგომი გამონადენისგან - ლოქიისგან. დაახლოებით 6-8 კვირის შემდეგ საშვილოსნო ნორმალურ, ჩვეულ ზომებს იბრუნებს. მისი შიგნითა შრე, ენდომეტრიუმი, აღიდგენს ნორმალურ ლორწოვან გარსს. თუ ქალი ბავშვს ძუძუს არ აწოვებს, საკვერცხეები განაგრძობენ ჩვეულ რეჟიმში ფუნქციობას, მათში კვლავ მწიფდება ფოლიკულები და აღდგება მენსტრუაცია, თუმცა ეს პროცესები ინდივიდუალურია - მენსტრუაცია ზოგიერთ მეძუძურ დედასაც ეწყება. ლოგინობის ხანამ ადვილად რომ ჩაიაროს, საშვილოსნოს შეკუმშვასა და ლოქიისგან დაცლაში არაფერმა უნდა შეუშალოს ხელი. წინააღმდეგ შემთხვევაში მოსალოდნელია სისხლდენა, საშვილოსნოს ინფიცირება და სხვა გართულებები. საშვილოსნოს შეკუმშვას, უპირველეს ყოვლისა, ძუძუს წოვება უწყობს ხელს. ამ დროს მუცლის ქვედა ნაწილში ძლიერი, შეტევისებური ტკივილი აღმოცენდება, გამონადენის გამოყოფაც ძლიერდება, მაგრამ ეს ნორმალურია, ფიზიოლოგიური. საშვილოსნოს შეკუმშვას ხელს უწყობს შარდის ბუშტისა და ნაწლავის რეგულარული დაცლაც. მშობიარობის შემდეგ, განსაკუთრებით - პირველი 2-5 დღის განმავლობაში, ლოქიის გამოსადევნად კარგია მუცელზე წოლა. ლოგინობის ხანაში ქალმა განსაკუთრებული ყურადღება უნდა მიაქციოს პირად (ინტიმურ) ჰიგიენას. მშობიარობის შემდგომი გამონადენის გამოყოფა შესაძლოა 3-8 კვირას გაგრძელდეს. პირველი 3-7 დღის განმავლობაში გამონადენი საკმაოდ ინტესიურია, სისხლნარევი, მერე და მერე თანდათანობით იკლებს, ფერმკრთალდება, მოვარდისფრო, მოგვიანებით კი ლორწოვანი ხდება. ამ პერიოდში გამოყენებულ საფენს კარგი შემწოვი უნარი უნდა ჰქონდეს, არ ახშობდეს საშოს შესავალს, არ ზღუდავდეს ჰაერის მიწოდებას, თორემ შესაძლოა, ანთებითი პროცესი განვითარდეს. საფენის გამოცვლა საჭიროა რეგულარულად, 3-4 საათში ერთხელ. ყოველი დეფეკაციისა და მოშარდვის შემდეგ აუცილებელია ჩაბანა, უმჯობესია ბავშვის ან სარეცხის საპნით. საღებავებისა და არომატიზატორების შემცველი საპნების გამოყენება რეკომენდებული არ არის. აკრძალულია აგრეთვე საშოსშიდა ტამპონების გამოყენება - არსებობს ინფექციის შეტანისა და გართულების რისკი. ამავე მიზეზით ჯობს სქესობრივი ცხოვრებისგან თავშეკავებაც. მიუხედავად იმისა, რომ ლოგინობის ხანაში მიმდინარე ძვრები ფიზიოლოგიურია, რამდენიმე სირთულე მას მაინც ახლავს თან. განვიხილოთ ყველაზე გავრცელებული პრობლემები: მშობიარობის შემდეგ, უპირველეს ყოვლისა, შარდვისა და დეფეკაციის დარღვევაა მოსალოდნელი. მუცლის ღრუს მოცულობა იცვლება, ამიტომ ქალი ხშირად ვერ გრძნობს ნაწლავისა და შარდის ბუშტის დაცლის მოთხოვნილებას. არც თვითონ მიილტვის ამისკენ, რადგან საპირფარეშოში ყოველ შესვლას უსიამოვნო შეგრძნებები, ტკივილი ახლავს თან. ამ საკითხებს დიდი ყურადღება უნდა მიექცეს. მშობიარობის შემდეგ პირველ 4-5 დღეს შარდის ბუშტის დაცლა 3-4 საათში ერთხელ არის რეკომენდებული, განურჩევლად იმისა, მტკივნეულია თუ არა ეს და აქვს თუ არა ქალს მოშარდვის სურვილი. შარდის ბუშტის გადავსებას ქალები ამ პერიოდში ვერ გრძნობენ, არადა ის აუცილებლად უნდა დაიცალოს, ორგანიზმი გათავისუფლდეს დაგროვილი სითხისაგან, რათა საშვილოსნოს შეკუმშვას ხელი არ შეეშალოს. მოსალოდნელი ტკივილის გამო ქალებს ხშირად სფინქტერის ნერვული სპაზმი უვითარდებათ და მშობიარობის შემდეგ პირველი რამდენიმე დღე ვერც კი შარდავენ. ასეთ დროს შარდვის სტიმულაციისთვის წყლის ნაკადის გამოშვებაა რეკომენდებული. წყლის ჩხრიალი შარდის ბუშტის სფინქტერის მოდუნებას იწვევს და შარდვას აადვილებს. ძლიერი ტკივილებისა და წვის გამო განსაკუთრებით უჭირთ შარდვა მათ, ვისაც საშვილოსნოს ყელისა და შორისის არეში ნაკერები აქვს. მათთვის რეკომენდებულია მოშარდვა შხაპის ან წელისკენ მიმართული თბილი წყლის ნაკადის ქვეშ. აბაზანის მიღება ლოგინობის ხანაში არ შეიძლება. თუ ქალს შარდის შეუკავებლობა აწუხებს - უნებლიეთ გამოეყოფა შარდი ხველის, ცხვირცემინებისა თუ სიცილის დროს, ყოველდღე უნდა ჩაატაროს მენჯის ფუძის კუნთების გასამაგრებლად განკუთვნილი ვარჯიშების კომპლექსი. რეგულარული ვარჯიშის შედეგად შარდის შეუკავებლობასთან დაკავშირებული ყველა პრობლემა მაქსიმუმ სამ თვეში მოგვარდება. თუ ასე არ მოხდა, ქალმა აუცილებლად უნდა მიმართოს ექიმს. ლოგინობის ხანის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პრობლემაა შეკრულობა. გადავსებული, გაზარმაცებული ნაწლავი საშინლად მტკივნეულ შეგრძნებებს იწვევს, ხელს უშლის საშვილოსნოს კუმშვას, ტოქსინები მისგან აქტიურად შეიწოვება სისხლში, იქიდან კი რძეში აღწევს და ჩვილს ვნებს, ამიტომ შეკრულობასთან ბრძოლა ლოგინობის ხანის პირველივე დღეებიდან უნდა დავიწყოთ. უპირველეს ყოვლისა, დავიცვათ დიეტა - მიირთვათ უჯრედისით მდიდარი პროდუქტები, გარგარისა და ქლიავის ჩირი, ქატო, ჭარხალი და სხვა. ნაწლავის შეკუმშვის აქტივაციისთვის მიიღოთ დიდი რაოდენობით სითხე და შეასრულოთ ფიზიკური ვარჯიშები. გირჩევთ, არ მიაჩვიოთ ნაწლავი ოყნას. ის, როგორც ერთჯერადი პროცედურა, მხოლოდ უკიდურეს შემთხვევაში გამოიყენეთ. სიფრთხილით მოეკიდეთ საფაღარათო საშუალებებსაც. ყველაზე უწყინარი პრეპარატებიც კი ექიმთან კონსულტაციის შემდეგ მიიღეთ. ორსულობისა და მშობიარობის შემდგომ პერიოდში ხშირია ჰემოროიდული ვენების გამოვარდნა. მწვავე პერიოდში შვებას მოგგვრით ცივი კომპრესები (ყინული). ტუალეტის ქაღალდის ნაცვლად ბამბა უნდა გამოიყენოთ. რეკომენდებულია ცივი წყლით ჩაბანა ნაწლავის ყოველი დაცლის შემდეგ, ტუალეტის შემდეგ კი ანალური ხვრელის არეში შეგიძლიათ ზეითუნის ან ქაცვის ზეთში დასველებული ბამბა ჩაიდოთ. ფეკალური მასა აუცილებლად რბილი უნდა იყოს, ეს კი მხოლოდ სათანადო კვებით, ხილ-ბოსტნეულის უხვი მიღებით მიიღწევა, ასევე მცენარეული ზეთის რეგულარულად გამოყენებით. ბუასილის საწინააღმდეგო სპეციალური სანთლების გამოყენება მხოლოდ ექიმთან კონსულტაციის შემდეგ შეიძლება, რადგან მათი უმრავლესობა შეიცავს ძლიერმოქმედ ნივთიერებებს, რომლებიც რძეში გადადის. ხშირად ახალნამშობიარებ ქალს დეპრესია იპყრობს. დეპრესია ორგანიზმში მიმდინარე ჰორმონული გარდაქმნებითაა განპირობებული. დედას თითქოს არც ჩვილის დაბადება ახარებს, ვერც მის სიყვარულს გრძნობს... ეს უსიამოვნო განცდა ბევრს ეუფლება, რაც სულაც არ არის სამარცხვინო. მშობიარობის შემდგომი დეპრესია ჩვეული მოვლენაა და ასიდან 99 შემთხვევაში თავისთავად გაივლის. სულიერი კრიზისი არ უნდა დაუმალოთ ახლობლებს. ისინი ვითარების სხვა კუთხით დანახვაში, სხვაგვარად აღქმაში დაგეხმარებიან. კიდევ ერთხელ აღვნიშნავთ - ეს სამარცხვინო და მით უფრო გასაკიცხი არ არის. თუ საყვარელი ადამიანების დახმარება არ გშველით, აუცილებლად მიაკითხეთ ექიმს. ნუ შეგეშინდებათ, ამ ტიპის დეპრესია ფსიქოტროპული პრეპარატებით მკურნალობას არ მოითხოვს, ესტროგენებით - ქალის სასქესო ჰორმონებით იკურნება. დეპრესიის ერთ-ერთი მიზეზი ფიზიკური სისუსტე და გარეგნული ცვლილებებიც არის. ამ პრობლემების აღმოფხვრა თავად ქალზეა დამოკიდებული - ყოველდღიური მსუბუქი ვარჯიში ძალას შემატებს, ადრინდელ მოხდენილობას დაუბრუნებს და განწყობასაც გამოუკეთებს, ამიტომ დღეში ორჯერ ათ-ათი წუთი გამონახეთ საკუთარი თავისათვის და აუცილებლად ივარჯიშეთ. თანამედროვე მიდგომით, მეძუძურ დედას მკაცრი დიეტა და განსაკუთრებული შეზღუდვები არ სჭირდება. ლოგინობის ხანაში ქალს სრულფასოვანი და მრავალფეროვანი, ვიტამინებითა და სხვა სასარგებლო ნივთიერებებით გაჯერებული რაციონი უნდა ჰქონდეს. კონსერვანტებითა და არომატიზატორებით გაჯერებულ პროდუქტებს უმჯობესია ერიდოთ. ხშირად ქალს ამა თუ იმ პროდუქტზე უარის თქმას ურჩევენ - ბავშვს შებერავს ან ალერგიულ რეაქციას გამოიწვევსო. რძე მეტად რთული სითხეა. ის დედის სისხლისა და ლიმფის კომპონენტებისგან იქმნება, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ უშუალო კავშირი აქვს დედის კუჭთან და ქალის ნაჭამი კომბოსტო ან ლობიო უშუალოდ რძეში აღმოჩნდება. ყოველივე ეს მეტად ინდივიდუალურია. განა მოზრდილთა ორგანიზმიც ასე არ არის? ზოგს კომბოსტო, ყურძენი და ლობიოც კი არ ბერავს, ზოგს კი ერთი ვაშლიც დისკომფორტს უქმნის. ასე რომ, რაციონი თავად უნდა დააბალანსოთ თქვენი და თქვენი შვილის ორგანიზმის ინდივიდუალურ თავისებურებათა მიხედვით და მკაცრ შეზღუდვებს ერიდოთ. 
ვარიკოზი ორსულობისას ვლინდება სწრაფად დაღლით, მუდმივად სიმძიმისა და ტკივილის შეგრძნებით ქვემო კიდურებში. მოგვიანებით კი აღინიშნება შეშუპება, ტკივილი კი კიდევ უფრო ძლიერდება, კიდურებზე და საზარდულის მიდამოში კარგად ჩანს გაფართოებული ვენები.
ორსულობის პერიოდში, ნაყოფის საჭირო ნივთიერებებითა და ჟანგბადით უზრუნველყოფის მიზნით, ქალის ორგანიზმში სისხლის მოცულობა დაახლოებით 30%-ით მატულობს. გაზრდილი საშვილოსნო ზეწოლას ახდენს მენჯის სისხლძარღვებზე, რის გამოც ფერხდება ვენური უკუდინება. მდგომარეობის კომპენსირება ხდება მცირე მენჯის ვენების ზომაში მომატებით. ზემოთ ჩამოთვლილი ცვლილებები განაპირობებენ ისეთი პათოლოგიის ჩამოყალიბებას, როგორიცაა ორსულთა ვარიკოზი. აღნიშნული სიმპტომები მიუთითებს ვენურ შეგუბებაზე და ხშირ შემთხვევაში მშობიარობის შემდეგ ქრება, როდესაც სხეულის წონა და ჰორმონული ფონი ნორმალიზდება. რიგ შემთხვევებში ქსოვილებში არსებული ცვლილებები შეუქცევადი ხდება მშობიარობის შემდეგაც. ვარიკოზი ამ სიტყვის სრული მნიშვნელობით ჩნდება გენეტიკურად წინასწარგანწყობილ ქალებში, ჭარბი წონისა და ჰიპოდინამიის დროს. უნდა აღინიშნოს, რომ ვენური შეგუბება განაპირობებს თრომბების წარმოქმნას და ვენებში ანთებით ცვლილებებს. მძიმე შემთხვევაში საფრთხე ექმნება არა მარტო დედის, არამედ ბავშვის ჯანმრთელობასაც. რისკი მცირდება ბავშვის დაბადებიდან დაახლოებით ერთი თვის შემდეგ. ამის გამო აუცილებელია გართულებების პროფილაქტიკა:
ორსულობის თანამდევი ერთ-ერთი ჩივილია ქოშინი და სუნთქვის გაძნელება. ორსულობის ადრეულ სტადიებზე ქოშინი შედარებით იშვიათია, თუმცა არის შემთხვევები, როდესაც ადვილად დაღლა და ქოშინი ფიზიკური დატვირთვისას ორსულობის მე-12- მე-15 კვირისთვისაც იჩენს თავს.
ეს უმეტესად სისხლის მოცულობის უეცარი მომატების ან წონის სწრაფი მატების შედეგია, იშვიათად კი ანემიისა (სისხლნაკლებობისა). რაც შეეხება ორსულობის მეორე ნახევარში განვითარებულ ქოშინს, ის მოულოდნელი არ არის. 28 კვირაზე მეტი ხნის ორსულობის დროს ზომიერი ფიზიკური დატვირთვისას ქოშინი ნორმალური მოვლენაა. მან შესაძლოა თავი იჩინოს უფრო ადრეც, განსაკუთრებით მაშინ, თუ ქალი ფიზიკურად განუვითარებელია, მკვეთრად მოიმატა წონა ან ეწევა სიგარეტს. ორსულობის ვადის მატებასთან ერთად მზარდი საშვილოსნო გარშემო მყოფ ორგანოებს აწვება და მაღლა სწევს დიაფრამას, რითაც ამცირებს გულმკერდის ყაფაზის მოცულობას. ამ დროს ფილტვის საერთო ზედაპირი უმნიშვნელოდ იცვლება (გულმკერდის ყაფაზის წინა-უკანა ზომების მატების გამო) და იზღუდება ფილტვების ექსკურსია. შესაბამისად, იზრდება სუნთქვითი მოცულობა, დიაფრაგმა უფრო ხშირად მოძრაობს, რაც ხელს უწყობს ქოშინის განვითარებას. ქოშინი ძლიერდება, როდესაც ორსული წევს. ორსულობის დროს ქოშინი უმეტესად დროებითია (თუ არ გამოვლინდა სუნთქვის ორგანოების სერიოზული პათოლოგია) და ბავშვის მდგომარეობაზე არ მოქმედებს. როდესაც მშობიარობის ვადა ახლოვდება და ნაყოფი მცირე მენჯში ეშვება, დიაფრაგმაზე ორგანოების ზეწოლა საგრძნობლად მცირდება. ამის შედეგად სუნთქვის გაძნელებაც მცირდება ან სრულიად ქრება. წონამ ორსულს პრობლემა რომ არ შეუქმნას, ელემენტარული წესების დაცვა მოეთხოვება. ყოველდღიურად მაღაზიებში სიარული და საოჯახო საქმიანობა კვლავაც მომავალი დედის მოვალეობად რჩება, მაგრამ დაუშვებელია გადაღლა, რადგან ორსულობის დროს გული და ფილტვები ორმაგ დატვირთვას განიცდის, ამან კი შესაძლოა ქოშინი და სხვა უსიამოვნო შეგრძნებები გამოიწვიოს. რასაკვირველია, საოჯახო საქმიანობა არც მომავალი დედის, არც ნაყოფის ჯანმრთელობას არ ვნებს, მაგრამ წონის მატებასთან ერთად ორსულმა უმჯობესია ისწავლოს სწორად სიარული და ძალების გადანაწილება ენერგიის მინიმალური დანახარჯით. ამაზე ბევრად არის დამოკიდებული მისი თვითშეგრძნება და გუნება-განწყობა. არსებობს ორსულობის ისეთი გართულებები, როდესაც ქოშინი საკმაოდ ყურადსაღები სიმპტომია. ერთ-ერთი მათგანია პრეეკლამფსია... პრეეკლამფსია ორსულობის მეორე ნახევრის ერთ-ერთი მძიმე გართულებაა. ის ვლინდება შემდეგი კლინიკური ტრიადით:
გარდა ჩამოთვლილი სიმპტომებისა, პრეეკლამფსიის მძიმე ფორმას ხშირად თან სდევს თავის ტკივილი, მხედველობის გაუარესება, ტკივილი ეპიგასტრიუმში ან მარჯვენა ფერდქვეშა მიდამოში, ცნობიერების შეცვლა, ჰიპერტენზიული ენცეფალოპათია, ტაქიკარდია. მძიმე პრეეკლამფსიის დროს ხშირია ტაქიპნოე - გახშირებული სუნთქვა, ქოშინი, რომელიც შესაძლოა იყოს როგორც ჰიპოპროტეინემიის ფონზე განვითარებული პოლისეროზიტისა და ამის შედეგად პლევრის ღრუში სითხის დაგროვების, აგრეთვე გულის უკმარისობის, ფილტვების შეშუპების ან თრომბოემბოლიის გართულების სიმპტომი. ასეთი მდგომარეობა ექიმის გადაუდებელ ჩარევას მოითხოვს. ქოშინის განვითარებას ხელს უწყობს ანემია, რომელიც ზემოთ უკვე ვახსენეთ, ასევე - ბრონქული ასთმა, ტუბერკულოზი და ფილტვის სხვა დაავადებები. მიიჩნევა, რომ ქოშინის განვითარებას მომავალი დედის ორგანიზმში მიმდინარე ჰორმონულმა ცვლილებებმაც შეიძლება შეუწყოს ხელი. რეკომენდაცია:
დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს, თუ ქოშინი:
ჩვილის კოლიკა - ნაწლავებში დაგროვილი აირებით გამოწვეული მტკივნეული სპაზმი - დარღვევაა, რომელიც ჩარევის გარეშე გაქრება. კოლიკა ხშირად აღინიშნება ჩვილებში და ახალშობილებში, განსაკუთრებით სიცოცხლის პირველ კვირებში. კოლიკა, ჩვეულებრივ, ვლინდება საღამო პერიოდში. კოლიკა აწუხებს როგორც ძუძუთი კვებაზე, ასევე ხელოვნულ კვებაზე მყოფ ბავშვებს. უმეტეს შემთხვევაში ჩვილთა კოლიკა სპონტანურად ქრება, როდესაც ბავშვი 3 - 4 თვის გახდება.
ტკივილის მხოლოდ სავარაუდო მიზეზებს თუ დავასახელებთ. ესენია:
ბავშვის კვების ხასიათსა და ნაწლავურ კოლიკას შორის არსებობს ერთგვარი კავშირი: ჩვილები, რომლებსაც დაბადებიდანვე ხელოვნურად კვებავენ, ძლიერი და ხანგრძლივი კოლიკით იტანჯებიან, ბუნებრივ კვებაზე მყოფ პატარებს კი ნაწლავთა ჭვალი უფრო იშვიათად აწუხებთ. შესაძლოა, ეს იმის ბრალი იყოს, რომ მათ ძუძუს საშუალებით უფრო მჭიდრო კონტაქტი აქვთ დედასთან და ამდენად ტკივილსაც უფრო იოლად იტანენ. ყველა ხელოვნური ნარევის ძირითადი კომპონენტი ძროხის რძეა. უმთავრესად სწორედ მისი გადამუშავება უჭირთ ხელოვნურ კვებაზე მყოფ პაწიებს. გარდა ამისა, კოლიკის აღმოცენებას, როგორც ჩანს, ნაწლავთა ანატომიური აგებულებაც უწყობს ხელს: ახალშობილის ნაწლავები არაპროპორციულად გრძელია, ამიტომ მათში უფრო მეტი აირი ეტევა, ვიდრე მოზრდილი ბავშვის ნაწლავებში (აირები ნაწლავებში დუღილის პროცესების შედეგია). დაგროვილი აირები მუცლის შებერვასა და ტკივილებს იწვევს, აირების გამოდევნა ახალშობილს უჭირს, მისი კუნთოვანი სისტემა გაჭინთვისთვის მზად არ არის. ცნობილია ფაქტორები, რომელთა გავლენითაც იზრდება კოლიკის აღმოცენების რისკი. ესენია:
პატარები უფრო დიდხანს და ძლიერად ტირიან, როცა მეძუძური დედა მიირთმევს კომბოსტოს, პარკოსნებს (ლობიო, ბარდა, მუხუდო), პომიდორს, ძროხის რძეს, ყურძენს, ციტრუსებს, კვერცხს, სვამს ზედმეტად ტკბილ ჩაის, კომპოტს, წვენს. ეს ის საკვებია, რომელიც დედის ორგანიზმშივე იწვევს აირების დიდი რაოდენობით წარმოქმნას. ალერგენების შემცველი პროდუქტები კი კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ლორწოვან გარსში იმუნოპათოლოგიურ რეაქციებს უდებს სათავეს. დადგენილია, რომ ბავშვებს, რომლებსაც ნაწლავთა კოლიკა ტანჯავთ, მომატებული აქვთ კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის განვლადობა ალერგენების მიმართ. შეზღუდვა უნდა გავრცელდეს რძის ნაწარმზეც (კარაქი, არაჟანი). რძე შეიძლება შეიცვალოს რძემჟავა პროდუქტებით - მაწვნით, კეფირით, იოგურტით. რაციონში უნდა შემცირდეს ცხოველური ცხიმების წილი. მათი შეცვლა ნაწილობრივ მცენარეული ცხიმით (სიმინდის, ზეითუნის, მზესუმზირის ზეთით) შეიძლება. დედის რაციონი მდიდარი უნდა იყოს უჯრედისით (ის უხვად არის ხილ-ბოსტნეულში, დაცეხვილ ხორბლის პურში). სიცოცხლის პირველ თვეებში ბავშვის მთავარი საკვები დედის რძეა. ამდენად, კორექცია დედის რაციონს სჭირდება. შეკრულობა არ გახლავთ საიმისო საფუძველი, რომ ჩვილი შერეულ ან ხელოვნურ კვებაზე გადავიყვანოთ - შესაძლოა, ის უბრალოდ კვებითი ალერგიის გასტროინტესტინური (კუჭ-ნაწლავის) ფორმის გამოვლინება იყოს. გულისყურით მოეკიდეთ ბავშვის კვების რეჟიმს, მიუხედავად თავისუფალი კვების უპირატესობისა (რასაც ზოგიერთი პედიატრი ურჩევს დედებს), საკვების უკონტროლო მიღება არასასურველია. ზოგიერთი დედა, ატირდება თუ არა პატარა, უმალვე ძუძუს აძლევს. ასეთი ურეჟიმო კვებისას ჩვილის ისედაც უმწიფარ ფერმენტულ სისტემას ზედმეტი ჯაფა ადგება, რაც შეკრულობას კიდევ უფრო ამძიმებს. დამატებითი საკვების მიცემისას კონსულტაცია პედიატრს სთხოვეთ. ის, სავარაუდოდ, გირჩევთ მცენარეული უჯრედისით მდიდარ საკვებს: ვაშლის, ქლიავის, გარგარის წვენებს, ხილფაფებს, სტაფილოს პიურეს, შვრიისა და წიწიბურას ფაფებს. თუ ბავშვი ხელოვნურ კვებაზეა, მისი დიეტური რაციონი უნდა აკმაყოფილებდეს შემდეგ მოთხოვნებს: ბავშვმა უნდა მიიღოს ხელოვნური ნარევის ადეკვატური, ასაკის შეატყვისი კუთვნილი ნორმა. ერთ ჯერზე 200მლ-ზე მეტის მიღება დაუშვებელია. საკვებად უნდა გამოიყენოთ მაქსიმალურად ადაპტირებული ნარევები. არაადაპტირებული საკვების, სუფთა მაწვნის ან რძის გამოყენება კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ფუნქციურ დარღვევას იწვევს. რაციონი უნდა შეიცავდეს რძემჟავა პროდუქტებს (სიცოცხლის პირველ თვეებში - ადაპტირებულს, შემდეგ - რძემჟავა ნარევს, ხოლო 8-10 თვიდან - სუფთა მაწონს. ჩვილს დროულად უნდა მისცეთ დამატებითი საკვები. შეკრულობა ნაწლავთა ფუნქციის ყველაზე გავრცელებული დარღვევაა და წლამდე ასაკის ბავშვთა 20-35%-ში, უმეტესად - ხელოვნურ კვებაზე მყოფ ჩვილებში გვხვდება. შეკრულობა მხოლოდ ზოგად მდგომარეობასა და განწყობას კი არ აუარესებს, კუჭ-ნაწლავის ტრაქტისა და სხვა შინაგანი ორგანოების დაავადებათა განვითარებასაც უწყობს ხელს. შეკრულობის დიაგნოზს სვამენ, როდესაც აღნიშნება:
ჩვილისთვის შეკრულობის რისკფაქტორებია:
შეკრულობის ყველაზე ხშირი მიზეზი, განსაკუთრებით - სიცოცხლის პირველ 6 თვეს, არასწორი ან არაბალანსირებული კვებაა. აქედან გამომდინარე, პროფილაქტიკისა და მკურნალობის საფუძველია დიეტოთერაპია, რომლის მთავარი ამოცანაა ხელი შეუწყოს ნაწლავთა მოძრაობით აქტიურობას და მოხსნას სპაზმი. წლამდე ასაკის ბავშვის დიეტოთერაპიის ძირითადი პრინციპები:
თუ კვების კორექციამ შედეგი არ გამოიღო - გრძელდება დისკომფორტი კვების შემდეგ, შეკრულობა, მუცლის შებერილობა, ჭირვეულობა, დიეტოთერაპიასთან ერთად საჭიროა ნაწლავის ფლორის მოწესრიგებაც მედიკამენტების - პრო- და პრებიოტიკების, ფერმენტების საშუალებით. თქვენი პირადი პედიატრი თქვენი შვილისთვის ინდივიდუალურად შეადგენს პრობლემების მოგვარების სქემას. უნდა იცოდეთ, რომ ეს ხანგრძლივი პროცესია. მდგომარეობის გაუმჯობესების მიუხედავად, ვიდრე ექიმი ნებას არ დაგრთავთ, მკურნალობა არ შეწყვიტოთ. 
როდესაც იწყება მშობიარობა ნაყოფის თავი ძლიერ აწვება მცირე მენჯის სისხლძარღვებს. შედეგად ვითარდება ისეთი მოვლენები, როგორიც არის ვენური სისხლის შეგუბება, ქსოვილებში აღინიშნება ჟანგბადის უკმარისობა, მატულობს ჰიპოქსია.
თუ მშობიარობის ხანგრძლივობა მოკლეა და მარტივად ჩაივლის, ეს მოვლენები შესაძლოა არ განვითარდეს. ხანგრძლივი მშობიარობის შემთხვევაში ჰემოროიდული კვანძები შუპდება და მატულობს ზომაში. ნებისმიერი მეანისთვის ცნობილია, რომ მშობიარობისას, უშუალოდ ჭინთვისას, სფინქტერი იმდენად ფართოვდება, რომ გარეგანი და შინაგანი ჰემოროიდული კვანძები თვალნათლივ ლურჯდება და დიდდება, მატულობს მათი სიმკვრივე. შემდგომ ყველაფერი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად მარტივად ჩაივლის მშობიარობა. ჭინთვის დასრულებისას ჰემოროიდული კვანძები მცირდებიან ზომაში, ხოლო ჭინთვის განახლების შემდეგ ისევ იზრდება და ლურჯდება. ნაყოფის გარეთ გამოსვლისას, შესაძლოა ჰემოროიდული კვანძების კედლები გასკდეს. განსაკუთრებით უსიამოვნოა, თუ მშობიარობის შემდეგ სფინქტერი სწრაფად შეიკუმშა. ნელი შეკუმშვისას, კვანძები თანდათანობით პატარავდება და დამოუკიდებლად შესწორდებიან. სფინქტერის სწრაფი შეკუმშვისას კვანძები იჭყლიტება – ეს კი მწვავე ბუასილია. ასეთი შემთხვევები იშვიათია. ჩვეულებრივ, მშობიარობის შემდეგ, სფინქტერი იკუმშება 15 წუთი, ზოგჯერ კი 30 წუთის განმავლობაში. ეს დრო არ არის საკმარის იმისთვის, რომ ექიმებმა მოასწრონ და მშობიარობის დროს გამოვარდნილი ჰემოროიდული კვანძების ჩასწორება. როგორც წესი, ეს პროცესი ანესთეზიის გარეშე მიმდინარეობს. გამონაკლისია, თუ ორსულობისას პაციენტს ჰქონდა ანთება; ამ შემთხვევაში საჭიროა სპეციალური ტამპონების გამოყენება და ოყნები. ყაბზობის საწინააღმდეგოდ ინიშნება სპეციალური დიეტა. ხშირ შემთხვევაში პრობლემები მცირდება ერთ კვირაში, ზოგჯერ კი საჭიროა შემდგომი მკურნალობაც. 
ვაგინალური კანდიდოზი ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული, ინფექციური ეტიოლოგიის, საშოს დაავადებაა. ბოლო წლებში ვაგინალური კანდიდოზის სიხშირემ მოიმატა. რეპროდუქციული ასაკის 4 ქალიდან სამს მაინც ექნება გადატანილი ვაგინალური კანდიდოზი.
ვაგინალური კანდიდოზის გამომწვევი – Candidas გვარის საფუარისებრი სოკოებია. უფრო ხშირად (95%) საშო ზიანდება Candida albicans-ის სოკოებით, იშვიათად – C. tropicalis, C. krusei და სხვ. Candida-ს გვარის სოკოები წარმოადგენენ მომრგვალო ფორმის, ერთუჯრედიან ანაერობულ მიკროორგანიზმებს, ზომით 1, 5-დან 10 მკმ-მდე. სოკოების ზრდისა და გამრავლებისთვის ოპტიმალური ტემპერატურაა 21-37C და სუსტი მჟავე არე. გენიტალური კანდიდოზი არ მიეკუთვნება სქესობრივი გზით გადაცემად დაავადებებს, მაგრამ ხშირად არის მათი მარკერი. სოკოები მიეკუთვნება პირობით – პათოგენურ ფლორას, რომელიც ნორმაში კანის საფარზე და ლორწოვან გარსებზეა, მათ შორის საშოშიც, მაგრამ გარკვეულ პირობებში (საერთო და ადგილობრივი რეზისტენტობის დაქვეითება, შაქრიანი დიაბეტი, ტუბერკულოზი, ავთვისებიანი წარმონაქმნები, ქრონიკული ინფექციები და სხვა) მან შეიძლება გამოიწვიოს დაავადება. ამავე დროს მატულობს სოკოების ადჰეზიურობა; ისინი ემაგრებიან საშოს ეპითელიუმის უჯრედებს, იწვევენ ლორწოვანი გარსის კოლონიზაციასა და ანთებითი რეაქციის განვითარებას. ჩვეულებრივ, კანდიდოზი ეხება საშოს ეპითელიუმის მხოლოდ ზედაპირულ შრეებს. იშვიათ შემთხვევებში გადაილახება ეპითელური ბარიერი და ხდება გამომწვევის ინვაზია ქვეშმდებარე ქსოვილებში ჰემატოგენური დისემინაციით. მიღებულია მონაცემები, რომ უროგენიტალური კანდიდოზის რეციდივირების დროს ინფექციის ძირითადი რეზერვუარია კუჭ-ნაწლავი, საიდანაც სოკოები პერიოდულად ხვდებიან საშოში და იწვევენ ანთებითი პროცესის გამწვავებას. ახალშობილების დაინფიცირება candida-ს სოკოებით ძირითადად ინტრანატალურად ხდება. განარჩევენ მწვავე (დაავადების ხანგრძლივობა ორ თვემდე) და ქრონიკულ (მორეციდივე, დაავადების ხანგრძლივობა ორ თვეზე მეტია) უროგენიტალურ კანდიდოზს. ვაგინალური კანდიდოზის დროს ძირითადი ჩივილებია:
ვაგინული კანდიდოზის დროს ქავილი და წვა ძლიერდება წყლის პროცედურების, ასევე სქესობრივი აქტის შემდეგ ან ძილის დროს. პროცესში საშარდე გზების ჩართვა იწვევს დიზურიულ ცვლილებებს. ვულვაზე კანდიდოზი ხასიათდება კანზე და ლორწოვანზე სიწითლით, საშოს „ნაპრალკებით“ და სხვა. აღსანიშნავია, რომ იგივე სიმპტომები შეიძლება სხვა სოკოებზე ან სხვა დაავადებებზეც მიგვანიშნებდეს. 
პირველი კვირის განმავლობაში თქვენი ბავშვის ძილის ხანგრძლივობა დაახლოებით 20 საათია დღე-ღამეში. ძილის შედარებით მუდმივი რეჟიმი, უკეთეს შემთხვევაში, მომდევნო თვეს დარეგულირდება.
უნდა გახსოვდეთ, რომ თავისი ჩვევებით და ქცევით თქვენი პატარა განუმეორებელია. ხშირად ვერც ახსნით, თუ რა აწუხებს და რატომ ტირის ბავშვი. შეეცადეთ გეჭიროთ სხვადასხვა მდგომარეობაში, იმისათვის რომ მიხვდეთ როგორი მდგომარეობა უფრო მოსწონს. შესაძლოა თქვენს ბავშვს კეფის მიდამოში, ქუთუთოებზე ან კისერზე შეამჩნიოთ მცირე ზომის მოვარდისფრო ან მოწითელო ლაქები. ისინი წარმოიქმნებიან კანქვეშ მდებარე წვრილი კაპილარებისაგან და დაახლოებით 3-4 თვის ასაკში უკვალოდ ქრებიან. ჭიპლარი ჩვეულებრივ მეორე კვირას, იშვიათად კი მესამე კვირას ძვრება. მანამდე ბავშვი არ აბანაოთ აბაზანაში, უბრალოდ გაწმინდეთ სველით ღრუბელით. ნუ შეგეშინდებათ ყიფლიბანდის არეებისა და თავის რბილი ნაწილების დაბანა. ამ ასაკის ბავშვი საკვებს ყოველ 2 ან 3 საათში უნდა ღებულობდეს. ზოგჯერ, საკვების მიღების შემდეგ ბავშვი წამოაქაფებს. ამაში საშიში არაფერია, თუკი თქვენი ბავშვი წონაში ნორმალურად მატულობს. შეეცადეთ საკვები მისცეთ შედარებით უფრო ნელა, შესვენებებით. უმჯობესია, თუკი ჭამის ბოლოს, დაახლოებით ნახევარი საათის განმავლობაში ბავშვს დაიკავებთ ნახევრად მჯდომარე მდგომარეობაში. შესაძლოა ჩვილის ტანზე შეამჩნიოთ პატარა ნაკაწრები, ე. ი. დროა დააჭრათ ფრჩხილები. ამის გაკეთება უმჯობესია როცა ბავშვს სძინავს. გამოიყენეთ მრგვალბოლოებიანი მაკრატელი; მოჭერით სწორად, კანიდან ცოტაოდენი დაცილებით. როგორც კი ბავშვს თვალი ირგვლივი კუნთები მომაგრდება, მისი გამოხედვა უფრო ფიქსირებული ხდება. ამ ასაკში ბავშვები ახლომხედველები არიან, ამიტომ სათამაშოები დაახლოებით ნახევარი მეტრის დაცილებით უნდა დავუდოთ. ერთი თვის ბავშვის ფიზიკური განვითარება:
ერთი თვის ბავშვის სოციალური განვითარება:
ერთი თვის ბავშვის ინტელექტუალური განვითარება:
ღამის ენურეზი ანუ ღამით შარდის შეუკავებლობა საკმაოდ მნიშვნელოვანი, მაგრამ კეთილთვისებიანი და ასაკდამოკიდებული პრობლემაა.
დამნაშავე ამ ამბავში მცირე ზომის შარდის ბუშტია, რომელიც ვერ იტევს მთელი ღამის განმავლობაში დაგროვილ შარდს, ამასთან ამ პრობლემის მქონე პატარებს ძალიან ღრმად ძინავთ და სავსე შარდის ბუშტი არ აღვიძებთ. როგორც წესი პრობლემა ოჯახურია, აუცილებლად მოიძიებთ ნათესავებს, რომელთაც ბავშვობაში ეს პრობლემა აწუხებდათ. ღამის ენურეზზე ვსაუბრობთ მაშინ, თუ ბავშვი უკვე 6 წლისაა და პრობლემა მაინც გრძელდება. ენურეზის სიხშირე 6 წლის ასაკში შეადგენს დაახლოებით 15-20%-ს, 10 წლისათვის 10%-ს, 15 წლისათვის 1%-ზე ნაკლებს, ხოლო 18 წლისათვის პრაქტიკულად აღარ გვხვდება; დაახლოებით 2-ჯერ უფრო ხშირად აღენიშნებათ ბიჭებს, ვიდრე გოგონებს. რჩევები მშობლებს:
სპეციალისტს უნდა მიმართოთ თუ:
ოლიგომენორეა წარმოადგენს მენსტრუალური ციკლის დარღვევას, რომელიც ვლინდება სისხლდენის მიმდინარეობის შემცირებით ორი ან ნაკლები დღით.
ის ჰიპომენსტრუალური სინდრომის ერთ-ერთი სახეა, რომელიც თვიურების შესუსტებას წარმოადგენს. ის ასევე მოიცავს ჰიპომენორეას და ოფსომენორეას-მენსტრუაციათაშორისი მონაკვეთის გახანგრძლივებას 35 დღით. ჰიპომენსტრუალური სინდრომის აღნიშნული ფორმები ძალიან ხშირად ენაცვლება ერთმანეთს და მენსტრუაციის სრული შეწყვეტის – ამენორეის წინამდგომარეობაა. წარმოქმნის დროისა და მიზეზის მიხედვით აღინიშნება პათოლოგიის ორი სახეობა. პირველადი ოლიგომენორეა იწყება მენსტრუალური ციკლის დამოუკიდებლად, ანუ მენარქეს დადგომისას, ხოლო მეორადი იწყება ნორმალურად მიმდინარე მენსტრუაციის შემდეგ. ხანმოკლე მენსტრუაციებს ხშირად თან ახლავს ცხიმოვანი ცვლის დარღვევა, რაც იწვევს ჭარბ წონას. როგორც წესი, ზიანდება სახის, მკერდის და ზურგის კანი. გარდა ამისა, ადგილი აქვს ჰირსუტიზმს და ჭარბთმიანობას, რომლის დროსაც აღინიშნება სახის, მკერდის, მუცლისა და კიდურების მკვეთრი გათმიანება. არც თუ ისე იშვიათად ქალის აღნაგობა გვაგონებს კაცისას-კარგად განვითარებული მუსკულატურა და ჩონჩხის დამახასიათებელი აღნაგობა. სექსუალურ სფეროში აღინიშნება ლიბიდოს დაქვეითება. პირველადი ჰიპომენსტრუალური სინდრომის მიზეზია ქალის რეპროდუქციული სისტემის განვითარების მანკები, რაც დაკავშირებულია სასქესო უჯრედების დიფერენცირების პროცესის დარღვევასთან, მათ შორის საშვილოსნოს ინფანტილიზმის დროსაც. მენსტრუალური სისხლდენის ხანგრძლივობის მეორადი შემცირების მიზეზია ენდოკრინული სისტემის მუშაობის დარღვევა, მწვავე და ქრონიკული ინფექციები, რეპროდუქციული სისტემის ორგანოების ანთებითი დაავადებები, გარემოს არასასურველი პირობების ზემოქმედება, სტრესი და სხვა ფაქტორები, რომლებიც იწვევენ საკვერცხეების სეკრეტორული ფუნქციის შესუსტებას. სასქესო ჰორმონების ნაკლებობა თავის მხრივ იწვევს საშვილოსნოს სისხლმომარაგების გაუარესებას, ასევე ენდომეტრიუმის განშრევებისა და ზრდის პროცესების დარღვევებს. ზოგიერთ შემთხვევაში საკვერცხეების უკმარისობის მიზეზია მემკვიდრული წინასწარგანწყობა, რომელიც ვლინდება ქალის გენეტიკური აპარატის თავისებურებებებით. ოლიგომენორეა არც თუ ისე იშვიათად ვითარდება საშვილოსნოს ჰიპოპლაზიის, საკვერცხეების ჰიპოფუნქციის, ქრონიკული ენდომეტრიტის, ენდომეტრიოზის ფონზე, ასევე ენდომეტრიუმის მთლიანობის სერიოზული დარღვევის გამო ოპერაციული ჩარევების, ქირურგიული აბორტების, ზედმეტად ინტენსიური გამოფხეკვების შედეგად. მისი მიზეზი შეიძლება იყოს გულ-სისხლძარღვთა სისტემის დაავადებები და სისხლმბადი ორგანოების პათოლოგიები. გარდა ამისა, თვიურების შემცირება აღინიშნება სქესობრივი ასაკის პერიოდში, როდესაც მიმდინარეობს მენსტრუალური ციკლის დარეგულირება, ასევე მენოპაუზის პერიოდში, რომელსაც თან ახლავს მენსტრუალური ციკლის შეწყვეტა. ოლიგომენორეის დიაგნოსტიკა მოიცავს საერთო სამედიცინო გამოკვლევას მისი განვითარების მიზეზის დასადგენად. მნიშვნელოვან როლს ასრულებს სისხლის ანალიზი ჰორმონების დონის დასადგენად. მიღებული შედეგების მიხედვით ინიშნება მკურნალობა. ის შეიძლება მოიცავდეს საერთო გამაძლიერებელ თერაპიას, რომელიც გულისხმობს კვების ნორმალიზებას, ვიტამინების და იმუნომასტიმულირებელი პრეპარატების მიღებას, ფიზიოპროცედურებს, ნემსებით თერაპიას. მცირე მენჯის ორგანოებში სისხლის მიმოქცევის გასაუმჯობესებლად მიმართავენ სპეციალურ ვარჯიშებს და გინეკოლოგიურ მასაჟს. საჭიროების მიხედვით, ინიშნება ჰორმონალური პრეპარატები, რომლებიც ასტიმულირებენ ოვულაციას. 
მშობიარობის დაწყების ნიშნად ითვლება საშვილოსნოს მუსკულატურის რეგულარული შეკუმშვის გამოვლინება. ამ მომენტიდან უკვე ორსულს მშობიარეს უწოდებენ.
რითმული შეკუმშვები იგრძნობა, როგორც დაწოლის შეგრძნება მუცლის ღრუში. საშვილოსნო ხდება მძიმე და დაწოლა შეიძლება იგრძნობოდეს მთელი მუცლის გასწვრივ. სიმპტომის მნიშვნელობა არა თავად შეკუმშვის ფაქტში, არამედ მის რითმულობაში მდგომარეობს. ნამდვილი სამშობიარო შეტევები უნდა მეორდებოდეს ყოველ 15-20 წუთში (შეიძლება დროის სხვა პერიოდულობაც), შემდეგ ინტერვალები თანდათან მცირდება და შეტევები მეორდება ყოველ 3-4 წუთში. ინტერვალებს შორის პერიოდში მუცელი დუნდება და ამ დროს ფეხმძიმე უნდა შეეცადოს დაისვენოს. მშობიარობის დაწყების ერთ-ერთ თვალსაჩინო ნიშნად ითვლება - საშვილოსნოდან ყელის ლორწოვანას, ეგრეთ წოდებული ლორწოვანი საცობის გამოვარდნა. ლორწოვანას საცობი (რომელიც იცავს საშვილოსნოს ყელს სხვადასხვა სახის ინფექციებისა და მავნე ბაქტერიების ზემოქმედებისგან), შეიძლება საშვილოსნოდან გამოიდევნოს როგორც მშობიარობამდე 2 კვირით ადრე, ასევე 3-4 დღით ადრე. საშვილოსნოს შეკუმშვის დაწყების შემდეგ, საშვილოსნოს ყელის არხი ფართოვდება და ხდება ლორწოვანას საცობის გამოდევნა. ლორწოვანი საცობი, მშობიარობის დროს, უზრუნველყოფს დახურული საშვილოსნოს არხის შენარჩუნებას, ხოლო მისი დაკარგვა (ლორწოვანი საცობის გამოვარდნა) მშობიარობის დაწყების გარკვეულ ნიშანს წარმოადგენს. ამ დროს შეიძლება მოხდეს უფერო, მოყვითალო ფერის ან ოდნავ სისხლნარევი, მოვარდისფრო ლორწოს გამოყოფა. მშობიარობის დაწყების ერთ-ერთ მთავარ ნიშნად ითვლება სანაყოფე წყლების დაღვრა, შესაძლოა სანაყოფე ბუშტიდან სითხემ გაჟონოს, რის შემდეგაც იწყება სანაყოფე წყლების ნელ-ნელა დაღვრა. იმ შემთხვევაში თუ ბუშტი მოულოდნელად გაიხა, მაშინ სანაყოფე წყლები წამოვა მძლავრ ნაკადად. დროგამოშვებით, ეს ხდება მანამდეც კი, ვიდრე დაიწყება საშვილოსნოს რითმული შეკუმშვები. ყველაზე ხშირად, ასეთი რამ შეიძლება დაემართოთ იმ ორსულებს, რომლებიც განმეორებით მშობიარობენ. ბავშვის ქვემოთ დაწევის გამო, შესაძლოა ორსულმა წელის არეში დისკომფორტი და უსიამოვნო შეგრძნებები იგრძნოს. ეს შეგრძნებები, გამოწვეულია არა მარტო ბავშვის უნებლიე, მკვეთრი მოძრაობებით და დაწოლით, არამედ გავა-წელის შემაერთებელი ქსოვილების დაჭიმულობის გაზრდით. ზოგჯერ, მომავალ დედას, მუცელი და წელი შემაწუხებლად ტკივა, ტკივილი ხან მოდის, ხან კი ქრება. ზოგჯერ კი ტკივილი შესაძლოა დიდ ხნის განმავლობაში არც განმეორდეს. შეიძლება პირიქითაც, ანუ ვერც კი განსაზღვროთ რამდენი ხანი გრძელდება ტკივილი - წუთი, ხუთი წუთი თუ ნახევარი საათი, რადგან ეს ტკივილზე მეტად უსიამოვნო შეგრძნებას წააგავს. ისეც ხდება ხოლმე, რომ ტკივილი ძალიან ძლიერი, ხანგრძლივია და შეიძლება განმეორდეს დღეში რამოდენიმეჯერ. თუმცა ეს ჯერ კიდევ არ მოასწავებს ნამდვილ სამშობიარო შეტევებს. ორსულობის 30-ე კვირის შემდეგ, უფრო ადრეც კი, შესაძლოა ადგილი ჰქონდეს ცრუ სამშობიარო შეტევებს. საშვილოსნოს შესამჩნევ, მაგრამ არარეგულარულ შეკუმშვას, ამ პერიდში ხშირად შეცდომით მიიჩნევენ მშობიარობის დაწყების ნიშნად. ორსულმა, საშვილოსნოს გარკვეული სახის შეკუმშვები, შეიძლება იგრძნოს არა მხოლოდ უშუალოდ მშობიარობის წინ, ან მშობიარობამდე 1-2 დღით ადრე, არამედ მშობიარობამდე რამდენიმე კვირით ადრეც კი. მაგრამ თუ დადგენილი არ არის რეგულარული, ხანგრძლივი რითმი და არ მცირდება შეკუმშვებს შორის ინტერვალი, როგორც წესი - ეს არ შეიძლება ნიშნავდეს მშობიარობის დაწყებას, უბრალოდ ამით ქალის საშვილოსნო ემზადება მშობიარობისთვის. ხშირია განწყობილების მოულოდნელი ცვალებადობა, რისი მიზეზიც ნაწილობრივ არის მშობიარობის წინ, ქალის ორგანიზმში მიმდინარე ნეიროენდოკრინული პროცესები. შესაძლოა, მომავალი გაურკვევლობის, ტკივილის ან გართულებების შიშმა და ნერვიულობამ ემოციური დაძაბულობა გამოიწვიოს. შეიძლება პირიქითაც, ანუ მოსალოდნელია ენერგიის „აფეთქება“. დაღლილობისა და ინერტულობის შეგრძნება შესაძლოა მოულოდნელად აქტიური მოქმედებების სურვილმა შეცვალოს. ძირითადად, ამ დროს, მომავალი დედები, მომავალი ბავშვისთვის საჭირო გარემოს შექმნით და აუცილებელი ნივთების შეძენით არიან დაკავებულნი. უშუალოდ მშობიარობის წინ ორსულთა უმრავლესობა იკლებს წონაში 0,5 - დან 2 კგ-მდე. ამის მიზეზი ისევ და ისევ ჰორმონალური გარდაქმნებია, რომელიც მიმდინარეობს ორგანიზმში მშობიარობის წინ. ამ დროს სისხლში ეტაპობრივად იმატებს ესტროგენები (ქალური სასქესო ჰორმონები), რომლებსაც გამოჰყავთ სითხე ორგანიზმიდან. შესაბამისად კი იკლებს პროგესტერონის დონე, რომლის დანიშნულებაც ბევრ სხვა ფუნქციასთან ერთად ორგანიზმში სითხის შეკავებააა. ამ გზით, ორგანიზმი ბუნებრივი მეთოდებით ემზადება მშობიარობისთვის, რადგან აუცილებელია მშობიარობის წინ სხეული იყოს მოქნილი და პლასტიური. მშობიარობის წინ წონის მცირედით დაკლება, დადასტურებული ფაქტია და ფეხმძიმეთა უმრავლესობისთვის არის დამახასიათებელი. თუმცა არის გამონაკლისებიც, ანუ შესაძლოა ამ დროს ფეხმძიმემ პირიქით, უფრო მოიმატოს წონაში, ან პირიქით, მეტი დაიკლოს ვიდრე 1-2 კგ უშუალოდ მშობიარობის წინ, შესაძლოა ორსულს აღენიშნოს მადის ცვლილება, მიუხედავად იმისა, რომ ბოლო მომენტამდე იგი უპრობლემოდ მიირთმევდა ყველაფერს, რისი სურვილიც ქონდა. ხშირ შემთხვევაში აღინიშნება მადის მკვეთრი დაქვეითება. ამის მიზეზია ის, რომ ორგანიზმი გრძნობს მოსალოდნელ დატვირთვას და იღებს პაუზას, რათა განიტვირთოს და დაისვენოს. კარგია თუ ამ დროს ფეხმძიმე მიენდობა საკუთარ ინტუიციას საკვები პროდუქტების შერჩევასა და საკვების დოზის რაოდენობასთან დაკავშირებით. ამ დროს შესამჩნევად იცვლება ბავშვის მოძრაობის აქტივობა ორსულობის წინა პერიოდთან შედარებით. ნაყოფი შესაძლოა დროებით სრულიად ჩაყუჩდეს და არ იმოძრაოს, ან პირიქით, აქტიურად დაიწყოს მოძრაობა, რისი მიზეზიცაა ის, რომ იგი უკვე იმდენად დიდია, არ ჰყოფნის სივრცე დედის მუცელში. არ ღირს ამის გამო შეშინება და ნერვიულობა, ეს სრულიად ნორმალური მოვლენაა, რომლიც შესაძლოა დაიწყოს მშობიარობამდე ერთი-ორი კვირით ადრე. არის შეგრძნება, თითქოსდა პატარა ირჩევს რითმს და შესაფერის მომენტს, რათა მოევლინოს ქვეყანას. მოშარდვის სურვილი სურვილი სულ უფრო ხშირი ხდება, რადგან ძლიერდება წნევა და დაწოლა შარდის ბუშტზე. მშობიარობის ჰორმონები ასევე მოქმედებს ფეხმძიმის კუჭ-ნაწლავზე, რაც იწვევს ეგრეთ წოდებულ წინასწარ გაწმენდას. რაც შეეხება დეფეკაციას, მისი გახშირება გამოწვეულია განავლის გათხელებით, რისი მიზეზიცაა ასევე ჰორმონალური გარდაქმნები, რომელიც მიმდინარეობს მომავალი დედის ორგანიზმში მშობიარობის წინ. ზოგიერთ ფეხმძიმეს შესაძლოა აღენიშნებდეს მსუბუქი სპაზმები და კუჭის აშლილობა. ნაყოფის ქვემოთ დაწევის გამო, შედარებით იხსნება დაწოლა მუცელსა და დიაფრაგმაზე. სუნთქვა იოლდება. შესაძლოა გაქრეს გულძმარვა. ამავდროულად წნევა იმატებს მუცლის ქვედა ნაწილში, რის გამოც დაჯდომა და სიარული უფრო რთული ხდება. აღსანიშნავია, რომ ნაყოფის ქვემოთ გადაადგილების გამო, ფეხმძიმეს შესაძლოა შეექმნეს პრობლემები ძილთან დაკავშირებით, რადგან ამ დროს ჭირს ძილისთვის მოსახერხებელი პოზის შერჩევა. ორსულმა შეიძლება შეამჩნიოს, რომ მისმა მუცელმა ქვემოთ დაიწია. მუცლის დაწევა გამოწვეულია მცირე მენჯის შესასვლელამდე ნაყოფის წინამდებარე ნაწილის დაწევით და საშვილოსნოს ფსკერის წინ გადაწევით, რაც გამოწვეულია მუცლის პრესის ტონუსის გარკვეული შემცირებით. ნაყოფი ამ დროს იწყებს ღრმად ჩაშვებას მენჯის მიდამოში. პირველად მშობიარეთათვის ეს პროცესი შეინიშნება მშობიარობამდე - 2-4 კვირით ადრე, ხოლო განმეორებით მშობიარეთათვის უშუალოდ მშობიარობის დაწყების წინ. 
ორსულთა ჰესტოზი, ანუ ტოქსიკოზი გამოიწვიოს ქალების უმრავლესობაში არა მხოლოდ დილით იჩენს თავს, არამედ მთელი დღისა და ღამის განმავლობაში.
ბევრი მომავალი დედისთვის, ეს უსიამოვნო მოვლენა, ორსულობის პირველი სამი თვის შემდეგ ქრება, ზოგიერთი ქალისთვის კი შეიძლება მეორე ტრიმესტრის განმავლობაშიც გაგრძელდეს. ხოლო მათ, ვინც ტყუპს ელოდება, შეიძლება ტოქსიკოზი სრული ცხრა თვის განმავლობაში განუვითარდეს. თუმცა, არსებობენ მომავალი დედები, რომელთათვისაც ტოქსიკოზის პრობლემა საერთოდ არ არსებობს.
ბავშვის გაკაჟება სიცოცხლის პირველივე დღეებიდან უნდა დავიწყოთ. იგი არა მარტო გაციებისგან დაიცავს პატარას, არამედ ხელს შეუწყობს გულ-სისხლძარღვთა, სასუნთქი, საჭმლის მომნელებელი, ნერვული სისტემების ფუნქციობას, გააუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლას, მადას, საჭმლის მონელებას, ძილს. გაკაჟების პროცედურები მხოლოდ იმ შემთხვევაში უნდა ჩატარდეს, თუ პატარა ჯანმრთელია.
გაკაჟების პროცედურების დაწყება წლის ნებისმიერ დროს შეიძლება, მაგრამ უმჯობესია, ეს მაინც თბილ ამინდებს დაამთხვიოთ. პროცედურები უნდა ჩატარდეს რეგულარულად. ხანგრძლივი პაუზა არასასურველია. პროცედურებს შორის დიდი შუალედი ორგანიზმის მედეგობას ამცირებს. მომდევნო წესია, ბავშვი თანდათანობით შევაჩვიოთ პროცედურებს, განსაკუთრებით - თუ თქვენი პატარა სუსტი და ჭირვეულია. მაგალითად, თუ წყლის ან ჰაერის აბაზანების დროს ბავშვს აკანკალებს, კანი უჭრელდება და ხორკლებს აყრის, ეს იმას ნიშნავს, რომ ასეთი ტემპერატურა მისთვის ჯერ კიდევ მეტისმეტად დაბალია, ამიტომ მომდევნო პროცედურა უფრო თბილი წყლით უნდა ჩაუტაროთ. საზოგადოდ, გაკაჟება ბავშვისთვის გართობა უნდა იყოს და არა წამება. თუ პატარას ინფექციური დაავადება შეხვდა, პროცე-დურები შეწყვიტეთ, მაგრამ სხვა შემთხვევაში, მაგალითად, ანემიის, ჰიპოტროფიის დროს, მზე, წყალი და ჰაერი შესანიშნავად დაეხმარებიან ბავშვს ავადმყოფობასთან გამკლავებაში. პროცედურების ერთბაშად შეწყვეტაც არ შეიძლება - უნდა შეუთანხმდეთ პედიატრს და თანდათანობით შეამციროთ პროცედურების ხანგრძლივობა. გაკაჟება დაბადებისთანავე უნდა დაიწყოთ: ნუ ჩაფუთნით ბავშვს თბილ ტანსაცმელში, ნურც ოთახს გაათბობთ ზედმეტად. პირველი 6 თვის განმავლობაში სავსებით საკმარისია, ოთახის ტემპერატურა 21-22 გრადუსი იყოს, ექვსი თვის შემდეგ - 19-20 გრადუსი. ბავშვი პატარაობიდანვე მიაჩვიეთ სუფთა ჰაერს, მაგრამ ოთახის განიავებისას მეორე ოთახში გაიყვანეთ. ზაფხულობით ფანჯარა მუდამ ღია დატოვეთ. შემოდგომაზე და ზამთარში სარკმელი თავდაპირველად დღეში 1-2 წუთით გამოაღეთ, შემდეგ კი თანდათან უფრო და უფრო მეტი ხნით. გასაკაჟებლად კარგია წყლის ჰიგიენური პროცედურები - ხელების დაბანა, ჩაბანა, ტანისა და თავის ბანა, წყალში თამაში. ახალშობილს სახეს თავდაპირველად თბილი წყლით ბანენ, შემდეგ - ონკანის ცივი წყლით. ჩასაბანი წყლის ტემპერატურაც თანდათან ოთახის ტემპერატურამდე უნდა დავიყვანოთ. დასაბანი წყლის ტემპერატურა პირველი 6 თვის განმავლობაში სასურველია 36,5-37 გრადუსი იყოს, ხოლო ექვსი თვის შემდეგ - 36 გრადუსი, ბანაობის შემდეგ კი ბავშვს 1-2 გრადუსით ნაკლები ტემპერატურის წყალი გადაავლეთ. გაკაჟება ტანსაცმლის საშუალებითაც შესაძლებელია. ჩვეულებრივ, ბავშვის სხეულსა და ტანსაცმელს შორის არსებული ჰაერის ტემპერატურა ოთახის ჰაერის ტემპერატურაზე 10 გრადუსით მეტია. თუ ბავშვს მეტისმეტად თბილად აცვია, სითბოს გაცემა ფერხდება - კანი ცუდად სუნთქავს, ჩნდება ნაოფლი, სისველე, ჩირქოვანი გამონაყარი. ზედმეტ სითბოს მიჩვეული პატარები ინფექციების მიმართ უფრო მგრძნობიარენი არიან. თუ ჰაერზე სეირნობისას ბავშვი გაფითრდა, გაულურჯდა ტუჩები, ფრჩხილები, ესე იგი სცივა, ხოლო კანის სიწითლე, ოფლიანობა, ქოშინი იმაზე მიგვანიშნებს, რომ პატარას დასცხა და გადახურდა. როცა ბავშვს სწორად აცვია, სახის კანი - ვარდისფერი, ფეხები და ხელის თითები თბილი აქვს. გასაკაჟებლად კარგია სუფთა ჰაერზე ძილი. ჩვეულებრივ, პატარებს ჰაერზე ადვილად ეძინებათ და დიდხანს სძინავთ. უმჯობესია, თუ შუადღის ძილს ეზოში სეირნობას დაამთხვევთ. ზაფხულში ეცადეთ, პატარა მთელი დღე გყავდეთ სუფთა ჰაერზე, 6-8 საათი მაინც, ზამთარში ამდენ ხანს ვერ ასეირნებთ. საუკეთესოა დრო შუადღის 12-დან 14 საათამდე. ოთახის პირობებში ჰაერის აბაზანები უნდა დაიწყოთ 2 თვის ასაკიდან, მარტივი პროცედურით - 20-22 გრადუსზე პაწია თავდაპირველად 2 წუთით დატოვეთ გაშიშვლებული, ყოველი 5 დღის შემდეგ პროცედურის ხანგრძლივობა 2-2 წუთით გაზარდეთ. 6 თვემდე ჰაერის აბაზანის მაქსიმალური ხანგრძლივობაა 15 წუთი, 6 თვიდან - 30 წუთი. პროცედურა შეიძლება გაიმეოროთ დღეში 2-3-ჯერ. ჰაერს სხეულის მთელი ზედაპირი რომ შეეხოს, პატარა ხან მუცელზე გადააბრუნეთ, ხან გვერდზე. ეს პროცედურა კვებიდან 30-40 წუთის შემდეგ ტარდება. მზითა და ჰაერით გაკაჟება შეიძლება 3 თვიდან, როცა ჩრდილში ჰაერის ტემპერატურა იქნება არანაკლებ 22 გრადუსისა. ერთ წლამდე ასაკის ბავშვისთვის მზის აბაზანების მიღება არ არის რეკომენდებული, თუმცა მზის სხივები აუცილებელია. ბავშვი რამდე-ნიმე წუთით ისე უნდა დაიკავოთ, რომ სხივები ტანზე ხვდებოდეს, მაგრამ თვალებში არ აჭყეტდეს. 
მშობიარობის პირველი - პრელიმინალური ეტაპი იწყება მშობიარობის დადგომამდე რამდენიმე კვირით ადრე, მაგრამ კონკრეტულად სამშობიარო მოქმედების დადგომის მაუწყებელია პირველი სამშობიარო შეტევები, რომლის უყურადღებოდ დატოვება არ შეიძლება.
საშვილოსნოს რითმული შეკუმშვა, რომელსაც თან ახლავს ტკივილი მუცლის ქვედა არეში და წელის მიდამოში, ხდება გარკვეული მიზნით, რათა დაეხმაროს საშვილოსნოს ყელს მაქსიმალურად გახსნაში. ეს ბუნებრივიცაა, რადგან იმ ქალბატონებში, რომლებიც პირველად მშობიარობენ, საშვილოსნოს გახსნის პროცესი გრძელდება 10-12 საათი, ეს ბუნების მიერ დადგენილი საკმაოდ გონივრული ვადაა იმ სერიოზული მეტამორფოზისთვის, რომელსაც ამ დროს ადგილი აქვს ქალის ორგანიზმში. ქალის (რომელიც არ არის ფეხმძიმედ) საშვილოსნოს ყელის სიგრძე ხომ სულ რაღაც 4 სმ-ია, დიამეტრი კი 1 სმ, რომელიც მშობიარობის მომენტში უნდა გარდაიქმნეს ბრტყელ რგოლად, რომლის დიამეტრი 10 სმ -ია. ემზადება რა გახსნის პროცესისთვის, საშვილოსნოს ყელი თანდათანობით რბილდება და სამშობიარო შეტევების რითმში თანდათან მოკლდება და ფართოვდება დიამეტრში. პირველი სამშობიარო შეტევები, რომელიც გრძელდება 10-20 წამი 10-15 წუთიანი ინტერვალებით, რეგულარულად არ ითვლება, რადგან ის შეიძლება დაიწყოს და მშვიდობით დამთავრდეს ისე, რომ არ გახდეს უფრო ხშირი და ინტენსიური. თუ ასეთი შეტევების დროს ადგილი აქვს ტონუსს არა მარტო საშვილოსნოში, არამედ საშვილოსნოს ყელში, მაშინ საშვილოსნოს ყელი თანდათანობით იწყებს გახსნას და პირველი სამშობიარო შეტევების ბოლოს იგი უკვე 3 სმ-ზეა გახსნილი. ამის შემდეგ დგება მეორე ეტაპი - უფრო ინტენსიური და რეგულარული სამშობიარო შეტევები, რომელიც გრძელდება 20-30 წამი 5-7 წუთიანი ინტერვალებით, ამ პროცესის შემდეგ საშვილოსნოს ყელი იხსნება უკვე 6-7 სმ-ზე. და ბოლოს, მესამე ეტაპი - ყველაზე ინტენსიური სამშობიარო შეტევები, რომელიც გრძელდება 50-60 წამი 1-1,5 წუთიანი ინტერვალებით. ამ პროცესის შემდეგ საშვილოსნოს ყელი უკვე მაქსიმალურად იხსნება 10-12 სმ-ზე. აუწყებთ რა ბებიაქალს თქვენი სამშობიარო შეტევების შესახებ, გაითვალისწინეთ, რომ სამშობიარო შეტევის ხანგრძლივობად ითვლება მომენტი საშვილოსნოს ტონუსის წარმოშვებიდან მის საბოლოო მოდუნებამდე. ხოლო ინტერვალად ითვლება ერთი შეტევიდან მეორე შეტევამდე დროის მონაკვეთი. ჩვეულებრივ საშვილოსნოს ყელის გახსნა ხდება 1 სმ-ით 2 საათის განმავლობაში და რაც უფრო დიდი ხდება მისი დიამეტრი, მით უფრო ძლიერია სანაყოფე გარსის დაწოლა საშვილოსნოს ყელზე საშვილოსნოს მხრიდან, ეხმარება რა ამით მას გაფართოებაში. სანაყოფე წყლების დაღვრა ხდება მაშინ, როცა საშვილოსნოს ყელი იხსნება 7-8 სმ-ზე. თუ ეს არ ხდება, მეან-გინეკოლოგი ფაქიზად გახსნის ამნიოტურ ტომარას და გადასწევს გარსს ისე, რომ ბავშვის თავი გამოვიდეს სამშობიარო არხში. ამ ოპერაციას ამნიოტომია ეწოდება. 
ყველა დედა მოუთმენლად ელის საკუთარი პირმშოს ამ ქვეყანაზე მოვლინებას და ითვლის დღეებს, თუ როდის დადგება მშობიარობის პროცესი, მაგრამ ფაქტია, რომ ყველა ქალი არ მშობიარობს ექიმის მიერ დადგენილ ვადებში.
გადაცილებულ ფეხმძიმობად თვლება ისეთი ფეხმძიმობა, როცა ბოლო მენსტრუაციული ციკლიდან გავიდა 42 კვირა ან 294 დღე. საშვილოსნოში ნაყოფის ზრდა და განვითარება დამოკიდებულია ორ მნიშვნელოვან ფუნქციაზე, რომელსაც ასრულებს პლაცენტა:
ორსულობა ვადაგადაცილებულია მაშინ, როცა პლაცენტა ამოწურავს თავის ვადას, სწრაფად ბერდება და ცუდად ამარაგებს ნაყოფს სიცოცხლისთვის საჭირო აუცილებელი ნივთიერებებით. ამ მიზეზის გამო ჩნდება ნაყოფის ჰიპოქსიის რისკი და ბავშვი შესაძლოა დაიღუპოს კიდეც მშობიარობის პროცესში, ან მის შემდეგ. ვადაგადაცილებული ბავშვის კანი დაბადების შემდეგ მშრალი, აქერცლილი და დაჭიმულია, ფრჩხილები დაგრძელებული, არ აღინიშნება თმები. ასეთ ბავშვებს დაბადებისას ან საერთოდ არა აქვთ დამცავი საცხი, ან აქვთ ძალიან მცირე რაოდენობით. ამგვარ შემთხვევებში, ძალიან მნიშვნელოვანია ორსულობის ზუსტი ვადის ცოდნა, რადგან ეს პირდაპირაა დაკავშირებული პლაცენტის მიერ ნაყოფის მკვებავი ნივთიერებებითა და ჟანგბადით მომარაგებასთან. ექიმების უმრავლესობა თანხმდება, რომ მშობიარობის ხელოვნურად გამოწვევა აუცილებელია, თუ საშვილოსნოს ყელი გახსნილი და დაჭიმულია, ბავშვს კი თავი დაბლა აქვს მიმართული. გახსოვდეთ, რომ ეს ყველაფერი სპეციალისტმა უნდა გააკონტროლოს, სწორედ მისი შესაფასებელია ნაყოფისა და პლაცენტის მდგომარეობა და მანვე უნდა გადაწყვიტოს:
ამიტომ, რა თქმა უნდა, ექიმის პროფესიონალიზმსა და გამოცდილებას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს მშობიარობის წარმატებით დაგვირგვინებისთვის. |
